Sector maakt 'indruk' met forse benutting stikstof en fosfor

Voornaamste oorzaak is dat er steeds minder mineralen worden aangevoerd, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van onlangs gepubliceerde cijfers over de mineralenbalans in de landbouw.

Werd in 1990 nog 31 procent van de stikstof uit veevoer en meststoffen omgezet in dierlijke of plantaardige producten, in 2015 was de benutting 47 procent. De afgelopen jaren is dit percentage nagenoeg gelijk gebleven. De fosforbenutting steeg zelfs van 44 naar 93 procent. Hier is nog wel sprake van een toenemende trend.

Nieuwe stappen

'Deze cijfers van het CBS zijn voor mij een bevestiging dat onze land- en tuinbouw met afstand de snelst verduurzamende economische sector van Nederland is. Daar ben ik ongelooflijk trots op', reageert Hans Huijbers, LTO-portefeuillehouder Duurzaam Ondernemen.

'En dan te bedenken dat de cijfers twee jaar achterlopen op de realiteit. Ondertussen zijn alweer nieuwe stappen gezet.'

Nulverlies

Het CBS concludeert dat het mestbeleid van de afgelopen 25 jaar resulteerde in steeds kleinere verliezen van aangevoerde mineralen in de landbouw. De bemesting is 'minder overmatig' en de toediening 'minder verspillend'.

Zo daalde het verlies van fosfor via de bodem van 69 miljoen kilo in 1990 naar 6 miljoen kilo in 2015. Opvallend is vooral de hoeveelheid via kunstmest aangevoerde fosfor: die is sinds 1990 met 88 procent afgenomen. 'De Nederlandse landbouw lijkt hiermee op weg naar nulverlies van fosfor naar de bodem, ondanks het feit dat de fosfaatproductie van de veestapel in 2016 nog iets hoger lag dan het fosfaatplafond', aldus het CBS.

Maximaal haalbare

Huijbers stelt dat de sector 'nagenoeg het maximaal haalbare' presteert. 'Zeker omdat je een klein verlies moet incalculeren. In natuurlijke processen gaat er altijd iets verloren. De fosfaatcijfers maken ook duidelijk dat de milieugrenzen in zicht komen.'

'Een aantal telers geeft nu al aan dat bemestingsnormen ten koste gaan van gewasopbrengst en -kwaliteit. En ze hebben een terecht punt, blijkt uit deze rapportage.'

Vluchtig goedje

Wat stikstof betreft bleef in 1990 nog 361 miljoen kilo stikstof in de bodem achter. In 2015 was dit 242 miljoen kilo. Het verlies naar de lucht daalde in dezelfde periode van 263 naar 90 miljoen kilo.

'Hier moeten er nog stappen worden gezet, hoewel een belangrijk deel van het resterende verlies aan stikstof onvermijdelijk is. Stikstof is letterlijk een vluchtig goedje', aldus Huijbers. 'Maar we zijn er nog niet. Zeker de melkveehouderij kan het verlies van stikstof in de vorm van nitraat en vooral ammoniak nog verder terugdringen. Maar ook hier is de vooruitgang indrukwekkend.'

Huijbers, ook voorzitter van ZLTO, wijst daarbij ook naar de situatie in Noord-Brabant, waar veehouders vervroegd met scherpere milieueisen te maken krijgen. 'In dat licht is het helemaal onbegrijpelijk dat één provincie in ons land er goed aan denkt te doen om de sector met nog scherpere eisen te confronteren.'

Afnemende aanvoer

Het CBS meldt verder dat de afgelopen 25 jaar de aanvoer van stikstof en fosfor naar veehouderijen (veevoer) en naar akker- en tuinbouw (meststoffen) aanzienlijk is verminderd. De stromen vanuit de landbouw zelf (dierlijke mest en ruwvoer) zijn flink in omvang afgenomen, net als de industriële toevoer (kunstmest en krachtvoer).

Ondanks de afgenomen aanvoer van deze mineralen bleef de afvoer van stikstof en fosfor via landbouwproducten op peil. Een lichte afname van de plantaardige productie werd gecompenseerd door een lichte toename van de dierlijke productie.