'Voor minder zekerheid wordt meeste betaald'

Hoe zat het ook alweer? Na de invoering van de geliberaliseerde pacht in 2007 hebben kortlopende contracten een grote vlucht genomen. Inmiddels ligt onder ruim 100.000 hectare een dergelijk contract.

Ook verpachters schrikken van de neveneffecten

Arnold Michielsen, voorzitter Flevoland van LTO Noord regio West en LTO-portefeuillehouder Pacht

Maar geliberaliseerde pacht tot torenhoge pachtprijzen geleid. Een ongewenst neveneffect is dat door de hoge kosten het onderhoud van de bodem onder druk komt te staan. Aanpassing van de pachtvorm moet deze nadelen wegnemen, zegt Arnold Michielsen, voorzitter Flevoland van LTO Noord regio West en tevens LTO-portefeuillehouder Pacht.

Waarop liepen de onderhandelingen vast?

'De geliberaliseerde pacht is in het leven geroepen omdat verpachters de reguliere pacht te beschermend vonden. We zitten nu met de vreemde situatie dat deze korte contracten met minder bescherming veel duurder zijn dan de reguliere pacht met meer bescherming. Eigenlijk zou dat andersom moeten zijn. Maar een kortingssysteem voor de geliberaliseerde pacht kon niet op steun van alle partijen rekenen.'

Waarom moet deze pachtvorm veranderen?

'De onrealistisch hoge prijzen zijn het gevolg van de concurrentie tussen boeren onderling. Er wordt soms 2.000 euro betaald in een regio waar de maximale pachtprijs 1.100 euro is. En als je er dan alleen mais mag verbouwen, moet er geld bij. Boeren betalen het toch uit vrees dat ze een volgende keer niet meer aan bod komen.'

Hoe staan de verpachters hierin?

'Ook een grote partij als ASR is geschrokken van de neveneffecten. Op sommige plekken leidde het al tot uitgemergelde gronden. Dat leidt tot waardedaling en dat drukt op hun balans. Ook voor grondbezitters is het dus van belang dat een boer langdurig kan investeren in zijn gronden.'

Wanneer zitten partijen weer om de tafel?

'Een bemiddelaar heeft de standpunten in kaart gebracht. Het is de bedoeling dat de organisaties van pachters en verpachters komende maand weer samenkomen. LTO vertegenwoordigt daarbij zowel pachters als verpachters.'

In hoeverre heeft de vergrijzing invloed op het beschikbaar komen van gronden?

'Vroeger kwamen pachtgrond en -boerderij vrij als de boer de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. Sinds 2007 is dat veranderd. Je ziet nu dat als er geen opvolger is, die bedrijven soms door derden worden gerund. Het gevolg is dat deze gronden niet op de markt komen. In de nieuwe voorstellen keert de pensioengerechtigde leeftijd weer terug. Vooral voor jonge boeren die willen starten is dat positief.'

Pacht is een belangrijk financieringsinstrument. Hoe gaan familiebedrijven daarmee om?

'Je ziet verschillende constructies. Ouders die het verpachten aan de opvolger. Of ze verkopen het, eventueel met terugkoopgarantie, en pachten het terug. Veel jonge ondernemers vinden tegenwoordig de gebruikszekerheid van grond interessanter dan het eigendom ervan.'