Markt nieuwe kassen groeit fors

Tot 2008 werden jaarlijks 450 tot 500 hectare kassen gebouwd in Nederland. In de jaren daarna sloeg de malaise toe. Van veel producten gingen de prijzen onderuit en tuinders investeerden nog maar mondjesmaat in nieuwe kassen. Het bouwvolume daalde naar 90 hectare per jaar.

Kassenbouwers en aanverwante bedrijven zaten niet stil en verlegden hun focus naar het buitenland. Voor de crisis haalden ze 70 procent van de omzet uit Nederland en 30 procent daarbuiten, vertelt voorzitter Harm Maters van AVAG, de branchevereniging voor kassenbouwers en aanverwante bedrijven. 'Inmiddels is het andersom.' In meer dan honderd landen verrezen kassen die door Nederlandse bedrijven zijn gebouwd en ingericht.

250 hectare

De laatste jaren trekt de vraag in Nederland weer aan. Eerst langzaam, maar steeds sneller. Vorig jaar investeerden Nederlandse tuinders in 250 hectare nieuwe kassen.

Zowel groentetelers als siertelers investeren weer. Qua oppervlakte winnen de groentetelers het. Zij waren in 2016 goed voor twee derde van de nieuwe kassen. Siertelers doen relatief meer diepte-investeringen in hun bestaande kassen, bijvoorbeeld in robotica of in installaties voor waterzuivering.

Animo

Volgens voorzitter Nico van Ruiten van LTO Glaskracht Nederland is de animo bij siertelers om te investeren net zo groot als bij groentetelers: 'De grotere oppervlakte nieuwe kassen bij groentetelers valt meer op, maar de animo om te investeren is even groot bij siertelers.'

Maters verwacht dat in 2017 de groei doorzet tot meer dan 300 hectare nieuwe kassen. 'Structureel gezien zijn we dan terug op 60 procent van het niveau van voor de crisis.' Hij heeft de indruk dat tuinders bij banken ook weer makkelijker een financiering kunnen regelen.

Allemaal tegelijk

Kassenbouwers en aanverwante bedrijven kunnen de sterk gestegen vraag nauwelijks aan. 'Het komt allemaal tegelijk', vertelde directeur Henk Verbakel van Havecon eerder deze maand in het FD. 'We proberen sommige ondernemers te bewegen hun investering door te schuiven. In 2018 hebben wij meer ruimte.' Havecon is marktleider in Nederland.

Voor de kassenbouwers en leveranciers is het ten eerste een uitdaging om zelf aan voldoende vakbekwaam personeel te komen. 'Dat is een probleem', zegt Maters. Het gaat dan niet alleen om de technici, die de kassen met alle installaties en hoogwaardige apparatuur erin ontwerpen, maar ook om de bouwers ervan. 'Ook onderaannemers moeten nu volle bak ertegenaan.'

Materialen

Het is een nog grotere uitdaging voor de bedrijven om alle materialen en 'equipment' op tijd geleverd te krijgen. Het gaat dan bijvoorbeeld over onderdelen van systemen, die uit andere industrieën moeten worden geleverd. 'Als de vraag daarnaar toeneemt, stijgt de prijs en nemen de levertijden toe', legt Maters uit.

'De toeleverende industrie schakelt minder snel dan we zouden willen. De levertijden zijn nu zelfs langer dan we gewend zijn te accepteren.' Bovendien betalen kassenbouwers nu minstens 10 procent meer voor materialen zoals aluminium, staal, glas en zink.

Voor de wind

Dankzij de gestegen vraag gaat het de kassenbouwers voor de wind. Havecon bouwt een nieuwe hoofdvestiging in Bleiswijk en KUBO gaat uitbreiden in Monster.

Meer nieuwbouw biedt ook meer mogelijkheden om nieuwe technieken toe te passen. Dat is hard nodig, bijvoorbeeld op het gebied van waterzuivering. Vanaf januari 2018 moeten glastuinbouwbedrijven hun eigen afvalwater zuiveren. Alleen als ze het collectief gaan zuiveren, hebben ze de tijd tot 2021.

Verduurzamen

Van Ruiten: 'Het komt goed uit dat tuinders weer investeren. Investeringen helpen verduurzamen. Nieuwe kassen zijn altijd meer gesloten en zuiniger, zowel met water als met energie.'

Volgens de LTO Glaskracht-voorzitter zetten de investerende tuinders ook goede stappen met energiezuinige technieken. 'Wat ze doen is het maximale wat kan met de huidige technieken. Technieken moeten zich wel voldoende hebben bewezen. Je gaat geen kas van 10 of 20 hectare bouwen met een techniek die zich nog onvoldoende heeft bewezen.'

Nodig

Het is goed dat er weer wordt geïnvesteerd, stelt ook Maters vast. 'Dat had de Nederlandse tuinbouw hard nodig. Tien jaar is er bijna niet geïnvesteerd en als anderen, de concurrenten, rondom je heen dat wel doen, dan verlies je je concurrentiepositie. Deze vernieuwing versterkt het hele Nederlandse tuinbouwcluster. De investeringen zijn nodig om het tuinbouwcluster weer op een goed niveau te krijgen. Dat past bij een topsector.'