Projecten clusteraanpak warmte krijgen gestalte

'Warmte is een belangrijke factor waarop we moeten focussen en waarvoor we een heldere propositie moeten ontwikkelen', stelt Hans van den Berg, procesmanager warmteclusters van LTO Glaskracht Nederland. Van den Berg is aanjager van de ontwikkeling van collectieve warmtenetten voor de glastuinbouw, de warmteclusters. 'De sectorale visie van LTO Glaskracht Nederland is: over tien jaar is het gas op of onbetaalbaar. Uiteindelijk zullen we naar verduurzaming moeten.'

Om dat te bereiken zijn diverse initiatieven gaande, waarin telers zich verenigen en gezamenlijk kijken naar restwarmte, warmte-uitwisseling en de inzet van aardwarmte en biomassa. Een van die initiatieven is in Greenport Aalsmeer, waar de behoefte aan warmte van glastuinbouwbedrijven en de mogelijkheden voor deze bedrijven voor het aansluiten op een warmtevoorziening in kaart worden gebracht. Gekeken wordt hierbij bijvoorbeeld naar een warmteleiding gevoed door Tata Steel, warmtekoppeling tussen tuinbouw en datacenters, geothermie en biomassaketels.

Oostland

Een ander gebied waar telers de handen ineenslaan, is Oostland. Daar staan meerdere warmtecoöperaties op het punt van oprichting: Wilgenlei, Overbuurtse Polder, Noukoop Balijade, Pijnacker-West en Noordpolder Berkel.

Enerzijds met het oog op aansluiting op de Roca-leiding, de warmteleiding van Rotterdam naar Oostland, anderzijds kijkend naar de vele mogelijkheden tot het gebruik van restwarmte in de regio, onder meer van afvalverwerkers, Shell en Exxon.
In Westland wordt vooral ingezet op aardwarmte, waar de laatste drie jaar een versnelling is te zien en waar eind 2017 veel wordt verwacht van het Trias-project (boringen op 4 kilometer diepte).

Zuidplaspolder

In Zuidplaspolder is de Warmtecoöperatie Zuidplaspolder sinds juli 2016 een feit. Dat gebied kan via een korte aftakking aangesloten worden op de nog aan te leggen 'leiding over oost'; een pijpleiding van meer dan 40 kilometer van de Rotterdamse haven via Moerkapelle naar Heineken in Zoeterwoude en uiteindelijk naar het stadsverwarmingsnetwerk van Leiden.

Telers in de Zuidplaspolder zouden warm restwater (uit de havenbedrijven, het Leidse netwerk en Heineken; oorspronkelijk ruim 100 graden, afgekoeld tot 65-70 graden) kunnen gebruiken en verder afgekoeld tot 35 graden weer retour kunnen sturen naar Rotterdam.

CO2-uitstoot

Omschakeling van aardgas naar deze methode van restwarmte zou de CO2-uitstoot van de glastuinbouwbedrijven kunnen reduceren met ruim 40.000 ton per jaar, is de theorie. Momenteel is de Warmtecoöperatie Zuidplaspolder bezig met de uitwerking van de businesscase.

Voorzitter Hans Koolhaas, eigenaar van LKP Plants in Moerkapelle: 'We hebben gekeken naar aardwarmte, maar dat was hier niet gunstig. Dit biedt betere mogelijkheden. We moeten toe naar verduurzaming, lean and mean, minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen. Dat betekent werken met andere bronnen, meer spreiding, meer stabiliteit en een betere prijsopbouw.'

Nettobehoefte

Van den Berg: 'Helder moet worden: wat willen we terugzien qua warmte? Daarbij moeten we kijken naar financiële haalbaarheid, duurzaamheid, het marktmodel, de open netstructuur. Allemaal beredeneerd vanuit de vraag. Vanuit de glastuinbouw is de vraag naar warmte groot, met een grote nettobehoefte.'

Een nettobehoefte die er flink inhakt. Uitgaand van grofweg 10.000 hectare glastuinbouw en een gemiddeld verbruik van 20 tot 25 kuub gas per vierkante meter en de huidige aardgasprijs, exclusief lagere energiebelasting, gaat het al snel om 1,3 tot 1,6 miljard euro.

Slag maken

Het zijn bovenstaande elementen die de noodzaak tot clustering voeden. Van den Berg: 'Er moet worden geclusterd. De schaal van individuele bedrijven is vaak te klein om het tot een haalbaar verhaal te maken. Op dit moment zijn er nog niet veel warmtenetten. Daar valt nog een hele slag te maken.'