Pionieren in een reuzenmoestuin

Als twintiger reisde Wiel van de Bool (nu 63) door Amerika. Hij schrok van de overconsumptie, het roekeloos dumpen van afval en het eten vanaf plastic bordjes met plastic bestek. Terug in Nederland wilde hij maar één ding: biologisch telen, goed voor mens en milieu.

Van de Bool streek, samen met zijn partner Trudelies Dorssers, neer op het ouderlijk bedrijf in de buurtschap De Waog tussen Kessel-Eik en Neer. Met hun idealistische motieven werd het stel 'voor gek versleten' in de wijde omgeving. Inmiddels is het tij gekeerd. In ieder geval zoon Joep van de Bool zit als opvolger in de vof. Van de andere vier kinderen werkt dochter Connie als vaste werknemer mee in de boerderijwinkel en de tuinderij.

Strubbelingen

Het ondernemersgezin kent de nodige strubbelingen. In de jaren tachtig stappen ze al van veiling naar de groothandel en de thuisverkoop. Ze zien tal van faillissementen van biologische handelaren en hebben hierdoor amper geld om te kunnen investeren. Ook de schaalvergroting in de jaren negentig zorgt voor een stevige prijsdruk.

In 1994 gooit Van de Bool het roer om en start een bezorgdienst voor particulieren in Eindhoven. 'Die groeit in tien jaar uit tot een internetsupermarkt en wordt een begrip in Zuidoost-Nederland. Maar mijn hart ligt bij de tuinderij. Als in 2005 zich de kans voordoet om de bezorgdienst – inclusief personeel, inrichting en automatisering – af te stoten, richten wij onze pijlen weer op de biologische productie.'

Gestuwd door de kredietcrisis stijgt de belangstelling voor gezond eten en thuis koken. Biologische Tuinderij De Waog groeit mee naar 25 hectare grond met daarop alle denkbare gewassen. Soms staan er op één zomerdag tien vrachtwagens op de stoep. De productie is dus allesbehalve kleinschalig. De financiële huishouding is gezond.

Nieuwe gewassen

Nuchterheid en het 'onderbuikgevoel' staan centraal in de bedrijfsvoering. Innovatie zit in de teelt van nieuwe gewassen, het telen van primeurgroenten en het ontwikkelen van eigen mechanisatie, zoals een wiedmachine op zonne-energie.

De leemhoudende zandgronden in dit deel van Midden-Limburg zijn zeer geschikt voor groenteteelt. Het klimaat is net voldoende om zelfs een van oorsprong subtropisch gewas als bataat (zoete aardappel) te kweken. Nieuwe gewassen hebben altijd de aandacht. Zo is palmkool per toeval meegelift met ander plantmateriaal. Spaghettipompoen, paarse boerenkool en yacon hebben hun plekje veroverd. Flower sprouts kregen via het tv-programma Koken met Van Boven landelijk aandacht.

Granen

Volledig biologisch telen is het doel, maar het resultaat staat centraal. 'Zo verbouwen we al zestien jaar granen voor ons eigen brood. Het graan laten we lokaal malen en de plaatselijke bakker bakt de broden. Beiden zijn niet biologisch gecertificeerd en daarom mag het geen biologisch brood heten.'

Joep van de Bool vindt het soms lastig dat klanten biologisch als een reddende engel zien na een periode van gezondheidsproblemen. 'We zijn een tuinderij en geen apotheek. Wie bijvoorbeeld verslaafd is aan fastfood en overstapt op een menu van gangbare groenten, zet al een reuzenstap qua gezondheid. Mensen die bewust biologisch eten, willen vooral voorkomen dat ze producten op hun bord krijgen met sporen van chemie en kiezen voor een product dat rustiger groeit en daardoor meer smaak en een betere structuur heeft.'

Bataat

Bataat zal de komende jaren uitgroeien tot een van de pijlers van het bedrijf. Veel consumenten en vaak ook sporters lopen weg met de groente vanwege de hoge voedingswaarden. Amerika is nu nog hofleverancier in Noord-Europa.

'Ik heb veel geyoutubed, gegoogeld en ben naar Fruit Logistica in Berlijn geweest om aan teeltinformatie te komen. We worden uit alle windstreken, van Denemarken tot Servië, benaderd met de vraag om informatie te delen. Alles, van teelt tot verpakking, moet voor de Nederlandse omstandigheden nog worden uitgedokterd. Wel hebben we een bollenrooier laten ombouwen om het gewas te oogsten.'

Geheime wapens

De ondernemer is spaarzaam met het prijsgeven van 'geheime wapens'. 'In de tuinbouw is iedereen op zoek naar de kip met de gouden eieren. Eerst de afzet goed regelen kan voorkomen dat de prijzen snel kelderen door overproductie. Bataat is voor mij vooral belangrijk om de arbeidspieken af te vlakken en hierdoor een betere arbeidsfilm te creëren. Dit met het oog op de toekomst als mijn ouders met pensioen gaan en ik er alleen voor kom te staan', legt hij uit.

'We zeggen wel eens gekscherend dat we vaak te vroeg zijn met alles wat we doen', concludeert Joep van de Bool. 'Nu willen we vooral onze positie behouden.'