Vooruitkijken bij eind experiment Gaasterland

Het gesprek over het slotstuk van 'Experiment Gaasterland' vindt plaats aan de keukentafel van Hanneke Westra uit Oudemirdum. Annet Boonstra is aangeschoven en op de achtergrond spelen hun kinderen. Het is dezelfde setting als die van hun presentatie tijdens het afsluitende symposium van Experiment Gaasterland.

'We vonden een presentatie te saai en bedachten dat je aan een keukentafel heel gemakkelijk van alles aan de orde kunt stellen. Dus die hebben we op het podium gezet en zo hebben we ons verhaal gedaan, met het geluid van spelende kinderen op de achtergrond.', vertelt Westra. 'Heel herkenbaar voor veel boerengezinnen.'

Bosk en Greide

Ze zijn beide 'import-Friezinnen' en 'burgermeisjes' die een boer uit Oudemirdum aan de haak sloegen. Toen in 1995 tumult uitbrak in Gaasterland omdat er 550 hectare landbouwgrond was ingetekend als natuur, hadden ze nog geen benul dat zij daar ooit deel van zouden uitmaken.

Ze ontmoetten elkaar jaren later via de vereniging voor agrarisch en particulier natuurbeheer Bosk en Greide, die was opgericht om het experiment uit te voeren. Johannes Boonstra, echtgenoot van Annet, was penningmeester en Hanneke Westra ondersteunde als consulent boeren en andere belanghebbenden bij subsidieaanvragen en projecten.

Nu maken de vrouwen allebei deel uit van familiebedrijven die ieder op hun eigen manier kansen grijpen voor de toekomst. Familie Westra heeft een melkveebedrijf met 280 koeien en produceert energie uit mest en wind. 'We werken met medewerkers en hebben de afgelopen tijd vooral ingezet op arbeidsefficiëntie en dierenwelzijn en een beetje op groei', vertelt Westra.

'De Boonstra's vinden het juist leuk om zoveel mogelijk zelf te doen', lacht haar collega. Met 120 melkkoeien zetten zij vooral in op kostenefficiënt boeren. Beide bedrijven hebben, net als veel andere in Gaasterland, agrarisch natuurbeheer geïntegreerd in hun bedrijfsvoering.

Positief over toekomst

De boerinnen zijn positief over de toekomst, al zijn er natuurlijk wel zorgen. 'Gaat de melkprijs eindelijk wat omhoog, zit je weer met de onduidelijkheid rond de fosfaatregels. Dat is frustrerend', zegt Westra.

Ook de kritische houding van de samenleving nemen ze serieus. 'Er is veel onkunde', constateert Westra. 'Daar moeten we als sector meer mee doen. Wij kwamen beide als burgermeisje in een boerengezin terecht en hadden geen benul hoe een boerenbedrijf in elkaar stak. We moeten als boeren proberen om meer duidelijkheid te geven. We mogen trots zijn op de hoogwaardige, veilige en lekkere producten die we produceren en dat mag iedereen best weten.'

Nu ze deel uitmaken van het boerenleven, kunnen ze zich ook een voorstelling maken van de onrust die de natuurplannen destijds opleverden. Kom een boer niet aan zijn bedrijf, dat hebben ze ondertussen wel geleerd. De verontwaardiging was echter breder dan alleen de boeren, ook de recreatieondernemers en inwoners van Gaasterland kwamen in verzet tegen de plannen. De inrichting van 550 hectare Ecologische Hoofdstructuur zou niet alleen ten koste gaan van de landbouw, maar van de hele leefbaarheid van het gebied.

Nieuwe plannen

Regelgeving, bureaucratie en bezuinigingen strooiden uiteindelijk zoveel zand in de raderen dat Experiment Gaasterland nu voortijdig is beëindigd. Maar daarmee is het zeker niet mislukt, zeggen beide boerinnen stellig. Er is elan in de streek en landbouw en natuur staan niet langer tegenover elkaar. 'Het is hier prachtig wonen en werken, daar genieten ook wij van.'

En het stopt niet. Enkele boeren hebben een plan gemaakt voor de ontwikkeling van de IJsselmeerkust voor zowel landbouw als natuur, nadat ze werden geconfronteerd met het zoveelste plan van derden zonder daar zelf bij betrokken te zijn. 'Dit is een plan van onderop en biedt perspectief', zegt Westra wiens man Lucas ook bij dat plan, Gaasterwaarden, is betrokken.

'Iedereen moet dan wel zijn verantwoordelijkheid nemen om het te laten slagen. Belangrijk is dat er overleg is met de natuurorganisaties. Een evenwichtig overleg tussen landbouw en natuur is in deze regio erg belangrijk', besluit Westra.