Spruitjesteler kijkt terug op 'rampjaar'

Op het veld, in een dun straaltje zonlicht, houdt Van Lin zijn stevige handen zo'n 80 centimeter uit elkaar. 'Met zulke brede banden moest ik afgelopen zomer het veld op. Met elke smallere band was ik vast komen te zitten in de modder.'

Op het eerste gezicht staan de spruitjes er fris bij. Pas als Van Lin de kopbladeren opzijschuift, blijkt de oogst schamel. In de onderste helft heeft de koolmot huisgehouden, de bovenste helft van de plant herbergt vooral kleine spruiten.

Grote poel

De oorzaak van dit 'rampjaar' laat de ondernemer met behulp van tientallen foto's gedetailleerd zien. Vanaf half juni kwam de regen met bakken uit de hemel. Zeker een hectare grond veranderde in één grote poel, andere percelen waren door en door nat. Letterlijk dag en nacht heeft Van Lin het water met behulp van pompen afgevoerd. 'Het gevoel dat mensen beschrijven als ze een burn-out hebben, denk ik nu ook te kennen.'

In het natte gewas kreeg de Xanthomonas-bacterie vrij spel. De teler besloot het gewas daarom wekenlang droog te houden. 'Met als resultaat dat ik enigszins gevrijwaard was, maar de spruitplanten waren slechts 30 centimeter hoog. Ik heb overwogen om alles onder te frezen, een groenbemester te zaaien en samen met mijn vrouw langer dan de gebruikelijk week op vakantie te gaan.'

Tienduizenden euro's

Toch bleek de drang om succesvol te ondernemen groot. Van Lin zette alles op alles om te redden wat er te redden viel. Zo'n 3 hectare spruitjes en 1 hectare bieten zijn verloren gegaan. De financiële malaise loopt in de tienduizenden euro's. Via het waterschap probeert de ondernemer schade te verhalen, want ondanks alle inzet op het veld bleek het onmogelijk om via de sloten al het regenwater snel af te voeren. 'De problemen zijn tot op heden nog niet opgelost.'

De huidige hoge spruitjesprijs zorgt voor wat verlichting. 'Ik breng alles voor de klok. Als deze hoge prijs de komende tijd aanhoudt en de strenge vorst wegblijft, dan kunnen we hopelijk de financiële schade enigszins binnen de perken houden.'

Zonnepanelen

Twintig jaar verstandig met geld omgaan, werpt nu zijn vruchten af. Of zoals zijn vrouw Els het omschrijft: 'Kerst kunnen wij twee weken later vieren, als dat beter uitkomt met de spruitjesoogst en -prijs. Toen we een paar jaar terug een goed jaar hadden, kreeg ik de keuze: een nieuwe auto of zonnepanelen op het dak. Je kunt wel raden wat er bij ons op het dak ligt.'

Van Lin neemt het buitenwerk voor zijn rekening en zijn vrouw helpt mee met sorteren. Op 9 hectare teelt het gezin spruiten. Daarnaast staan er onder meer bieten, asperges, mais en een beetje prei.

65-plussers

Voor de aspergeoogst komt lokale schooljeugd naar het buitengebied van Sint Odiliënberg. De spruitjes worden machinaal geoogst en het sorteerwerk in de schuur is in handen van 65-plussers. Els van Lin neemt deze buurtgenoten onder haar hoede. 'Ze zijn misschien niet zo snel als jonge mensen, maar wel erg flexibel. Voor de oogst zetten ze hun kaartmiddag opzij', vertelt ze.

Collega's uit de brand helpen, blijkt de gewoonste zaak van de wereld. Toen Jack van Lin een keer de klok rond aan het oogsten was vanwege zeer strenge vorst, heeft een vriend hem van de machine gehaald. 'Midden in de nacht is hij zelf op de plukker geklommen', vertelt de teler. 'Ik heb tien minuten staan kijken of alles goed ging en toen ben ik een paar uur gaan slapen. Andersom help ik ook collega's, als er een noodgeval is of iemand is plotseling ziek. Samen staan we sterk.'

Stoppen

Zowel dochter als zoon gaat het bedrijf niet overnemen. De stap om te stoppen, is daarmee klein. 'Twee jaar geleden wilde ik al afscheid nemen van de aspergeteelt', zegt van Lin. 'Alleen als kleine ondernemer is het lastig om nog kleiner te worden. Alle kosten blijven namelijk drukken; van de certificering voor voedselveiligheid tot boekhouden en van verzekeringen en lidmaatschappen tot de spuitlicentie.'

De ondernemer heeft zelfs overwogen om in de schuur caravans te stallen, de grond te verpachten en elders een baan te zoeken als bijvoorbeeld chauffeur. 'Wat me weerhoudt, is dat je nooit van tevoren weet of zo'n nieuw bestaan bevalt. Later weer de tuinbouw oppakken, is onmogelijk. Elk jaar breng je een kapitaal aan vermogen naar het veld en eigenlijk speel je een soort Russische roulette wat je aan het eind van het jaar van je investeringen terugziet.'

Werkplezier

Het plezier in het werk geeft voorlopig de energie om door te gaan. Van Lin wil zichzelf en anderen behoeden om te lang door te buffelen. 'Het werk is mijn leven, maar de papieren rompslomp ben ik eigenlijk beu.'