Zorgen over wildbeheer door provincies

De overgang van landelijk naar provinciaal beleid betekent dat de provincies zelf kunnen kiezen welke dieren ze op de vrijstellingslijst zetten. Als een dier op deze lijst komt te staan, zou er makkelijker tegen op te treden zijn. De provincie moet nog wel een ontheffing geven, en er moet een goedgekeurd faunabeheerplan zijn. Maar voor jagers en boeren zou de jacht eenvoudiger moeten worden.

'Het uitbreiden van de vrijstellingslijst door de provincies hoeft geen voordeel te zijn voor de boer', zegt Peter de Koeijer, akkerbouwer en actief voor ZLTO in Zeeland. 'Als er vrijstelling komt, dan wordt er geen schade meer gedocumenteerd en kunnen boeren geen aanspraak maken op vergoedingen.'

Vrijuit jagen

Een uitbreiding van de vrijstellingslijst kan de provincies veel geld schelen. Veel boeren zullen zeggen: dan mogen we wel vrijuit jagen. Maar of dat in de praktijk zo werkt, moet nog blijken. De druk om toch beperkingen in een ontheffing op te nemen is groot, om zo het draagvlak voor de jacht te behouden.

'Maar van boeren wordt wel verwacht met deze beperking rekening te houden zonder dat daar een financiële tegemoetkoming tegenover staat', zegt Arie Verhorst, bestuurslid LTO Noord Zuid-Holland en lid van de Faunabeheereenheid in zijn provincie.

Uit recent onderzoek van het onderzoeksbureau Alterra van Wageningen UR blijkt dat de werkelijke schade veel groter is dan de gedocumenteerde schade. De Koeijer: 'De schade zal altijd groter zijn dan uitbetaald wordt. En we moeten als boeren ook enige schade accepteren. Maar een vangnet is nodig. De regelingen voor schadevergoedingen aan boeren moeten niet verschralen. Het is oppassen voor bezuinigingen.'

Werkbaar

Bij de overgang van landelijk naar provinciaal faunabeheer krijgen de wildbeheereenheden (WBE's) een grotere verantwoordelijkheid. De WBE's, waarin individuele jagers zijn georganiseerd, voeren het wildbeheer uit op basis van faunabeheerplannen die de provincie heeft goedgekeurd. De beheerplannen worden gemaakt aan de hand van tellingen en schadecijfers.

De provincies kunnen nadere regels stellen die via de Faunabeheereenheden worden doorgegeven aan de WBE's. 'Die regels moeten wel werkbaar zijn', zegt Henny van Koot, ambtelijk secretaris van Faunabeheereenheid Overijssel en vicevoorzitter van Faunabeheereenheid Groningen. 'De uitvoerders van het faunabeheer, verenigd in de WBE's, zijn vrijwilligers. Als zij hun vrijwilligerswerk uitvoeren terwijl er veel beperkingen worden opgelegd of regels onduidelijk zijn, zal de motivatie om het noodzakelijke wildbeheer uit te voeren snel zakken.'

En geluiden over afnemende motivatie zijn er al. De WBE's zijn verantwoordelijk voor schadebeheer, maar dat kan niet alleen met het geweer. Ook preventief werende middelen moeten worden gebruikt, zoals het verjagen of het plaatsen van rasters voor groter wild als everzwijn of herten.

'Veel jagers zoeken de balans tussen hun passie en de hoeveelheid tijd en moeite die zij erin moeten steken om deze jacht mogelijk te maken', zegt Van Koot. 'Zijn jagers nog wel bereid om veel extra werk te doen voor het schieten van een paar hazen, eenden en fazanten?'

Fouten maken

De verschuiving van regelgeving naar de provincies kan voor onduidelijkheid zorgen. Wat in de ene provincie kan, kan in de naastgelegen provincie niet. Jagers geven aan bang te zijn fouten te maken en zo hun jachtakte kwijt te raken. Want hoe ingewikkelder de regels, hoe groter de kans op fouten.

Die ingewikkelde regelgeving komt grotendeels door de toenemende emotie rondom de jacht. De tijd dat de jager met een haas over zijn schouder door het dorp kon fietsen is allang voorbij. Maatschappelijke organisaties roeren zich en hun bezwaren tegen de jacht vinden gehoor bij burgers.

De lobby tegen het verlenen van ontheffing voor de jacht speelt zich af op provinciaal niveau. Een groeiend probleem voor boeren en jagers. Zij zien steeds vaker dat afgegeven ontheffingen weer moeten worden teruggedraaid. Vaak nadat een ontheffing door een natuurbelangenorganisatie voor de rechter wordt gebracht ter toetsing. De Stichting Faunabescherming heeft al een aantal keren met succes een ontleende ontheffing weten te terug te draaien door rechtszaken aan te spannen.

Spagaat

De tegenstellingen tussen de belangen van boeren en jagers en de tegenstanders van de jacht zorgen ervoor dat de provincies in een spagaat komen te zitten. Aan de ene kant willen de provincies minder geld uitgeven aan schadevergoeding aan boeren. Want de tegemoetkomingen lopen voor sommige provincies in de miljoenen per jaar. Aan de andere kant kunnen ze de jacht niet vrijgeven. Want ook vogel- en natuurbelangengroepen roeren zich. Zij eisen dat ontheffingen niet worden verleend of alleen onder bepaalde voorwaarden.

'We zien die discussie over de jacht in de uren rondom zonsopgang en zonsondergang', zegt Verhorst. 'De ontheffing wordt zo opgesteld dat er rond die tijd niet gejaagd kan worden. Terwijl dan veel dieren actief zijn. Dat is een beperking die opgelegd wordt om de maatschappelijke organisaties te laten zien dat de jacht niet volledig vrij is gegeven.'