'Ga aan de slag met de markt en kies voor echt onderscheid'

Begin juni stond u voor een zaal varkenshouders om uw marktvisie toe te lichten. Waarom?

'Het was de eerste keer dat ik me buiten de pluimveehouderij begaf. Maar in wezen is het totaal verwaarden van varkens niet anders dan dat van een kip, een vleeskalf, een suikerbiet of een aardappel. Je moet al je producten en reststromen goed vermarkten om rendement te kunnen maken en blijven streven naar verbetering van het ketenrendement.

'Ik ben geen grondige kenner van de varkensketen, maar constateer dat de varkenshouderij het moeilijk heeft, ook in landen als Duitsland, Denemarken, Frankrijk en België.'

Waar zitten rendementskansen?

'De varkensvleesketen heeft in mijn ogen te veel schakels. Er zijn veel tussenstappen zoals varkenshandelaren en uitsnijderijen. Elke schakel moet waarde toevoegen en efficiënt opereren om de kostprijs in de keten zo laag mogelijk te houden.

'Varkensslachterijen zouden direct zaken moeten doen met boeren en supermarkten, net zoals in de pluimveevleesketen. Slachterijen hebben het verder verwerken van vleeskippen in eigen hand genomen en leveren wat de klant vraagt. Plukon investeert in keten- en productontwikkeling samen met de retail.'

Dus u pleit voor het uitschakelen van bijvoorbeeld de varkenshandel?

'Als zij geen rendement toevoegen in de varkensketen, ja. En zoals gezegd: varkensslachterijen moeten direct met de retailers zaken gaan doen. Ze moeten samen met hen aan de slag gaan bij het ontwikkelen van onderscheidende marktconcepten waarvoor ze bereid zijn te betalen.'

Hoe is die omslag te krijgen?

'Dat is een kwestie van lef om onderscheidend te zijn. Een varken met de huidige invulling van een ster volgens het Beter Leven-keurmerk is in mijn ogen niet echt iets waarmee je je kunt onderscheiden, zeker niet in het buitenland. Ook ontwikkelt het sterconcept zich binnen marges. Dieren wat meer ruimte geven en extra afleiding is iets wat in andere landen snel gekopieerd kan worden.

'Varkensvlees van hoge kwaliteit leveren doet ieder land om ons heen. Dat is niet bijzonder. Bovendien is het lastig om standaardvlees uit Nederland in de winkelschappen in buitenlandse supermarkten te krijgen. Je komt er bijna niet meer tussen. Het vijfmaal D-concept bij pluimveevlees in Duitsland is de exponent daarvan.'

Wat is wel bijzonder?

'Een marktconcept moet onderscheidend zijn, waarde toevoegen en er moet duurzame afzet voor zijn, anders beginnen wij als Plukon er niet aan. Dan kun je denken aan genetica, houderijtechniek en voeding. Zo hebben wij samen met onze Nederlandse retailklanten gekozen voor het gebruik van robuustere rassen. Voor het scharrel- en ons Goed Nest Kip-concept hebben wij bewust gekozen voor langzaam groeiende kippenrassen. Die kippen hebben meer weerstand. Daardoor zijn minder antibiotica nodig.

'Onze internationale klanten willen onderscheidend vlees graag verkopen en betalen op basis van kostencalculaties. Daardoor kunnen wij die productieketens organiseren en optimaliseren en onze boeren een rendabele vergoeding betalen. Die strategische keuze geeft ons kansen om Nederlands scharrelkippenvlees ook in het buitenland af te zetten. Het kopiëren van een concept met een bijzondere genetica is lastiger.'

Zou Vion zoiets ook op kunnen pakken?

'Als je alleen al kijkt naar het marktaandeel zou ik zeggen: ja. Wij slachten ongeveer een derde deel van alle vleeskuikens in Nederland, terwijl Vion ergens rond de 50 procent van alle varkensslachtingen verricht. Maar zo'n regierol aannemen en direct samenwerken met retailers en varkenshouders om echt onderscheidende concepten in de markt te zetten, kost tijd.

'Daarbij komt dat overlegstructuren zoals LTO en POV invloed uit willen oefenen op ontwikkelingen in de markt. Dat kan vertragend werken bij de ontwikkeling van concepten die ertoe doen.'

We hebben toch onder meer Livar en Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV)?

'Een initiatief als Livar is prijzenswaardig, maar het is absoluut niet het beeld van een hele sector. Het is geen alternatief voor een grote groep varkenshouders. KDV is wat dat betreft veel beter, maar ik weet er te weinig van af om te beoordelen of het KDV-concept onderscheidend genoeg is.'

Heeft de pluimveesector geen vitaliseringsplan nodig?

'Nee, die transformatie hebben wij de laatste tien jaar al doorgemaakt. Wij zijn marktgericht gaan werken en het resultaat is dat onze sector nu financieel floreert en veel minder wordt besproken. De keerzijde van de succesvolle inzet van langzamer groeiende genetica is dat onze slachthaken minder bezet zijn. Dit is minder efficiënt en kost geld.'

Kan de varkenssector die onderbezetting van slachthaken helpen wegwerken?

'Wij zien ruimte aan de afzetkant, zodat meer plaatsen voor het houden van vleespluimvee wenselijk zou zijn. Ik zou het toejuichen als het omwisselen van varkens- voor pluimveerechten eenmalig mogelijk zou worden gemaakt. Varkenshouders die overschakelen, wordt een goed alternatief geboden in een sector met perspectief. Ook zou de lagere varkensvleesproductie in Nederland de druk wat weg kunnen nemen van de overproductie in de EU.'