Klaver levert plus in melk in Ierse weide

Op twee locaties in Ierland loopt een proef met grasklaver. Eén op de proefboerderij in Moorepark en één op Clonakilty. De bedrijven hebben hun weidepercelen verdeeld in twee verschillende typen graslandbestanden. Eén is volledig Engels raaigras, de andere percelen bevatten tot 30 procent witte klaver.

Voor de proef is er een derde variant ingebracht: een deel van de grasklaverpercelen krijgt 250 kilo stikstof toebedeeld, een ander deel 150 kilo. De percelen met louter Engels raai krijgen ook 250 kilo stikstof.

Bezettingsgraad

Verder zijn de percelen van vergelijkbare kwaliteit qua grondsoort, afwatering en bewerking. Overal loopt een groep koeien op met een bezettingsgraad van 2,75 dieren per hectare. Dit kengetal van aantal dieren per hectare is in Nederland (nog) geen gemeengoed, maar in Ierland is het een van de belangrijkste instrumenten waar melkveehouders mee spelen.

Michael O'Donovan is hoofd van het graslandonderzoek bij Teagasc, het Wageningen UR van Ierland. Hij zegt zelf best verbaasd te zijn over de uitkomsten. 'We hadden verwacht dat er in de opbrengsten duidelijke verschillen naar voren zouden komen, maar dat is op Moorepark niet aan de orde.'

Verschillen

De verschillen blijven beperkt tot 150 kilo droge stof meer van de grasklaverpercelen met 250 kilo stikstof ten opzichte van de andere trials. Op Clonakilty is het verschil wel substantieel met 1.850 kilo droge stof meer gemiddeld over de eerste drie jaar', vervolgt O'Donovan.

Opvallender is echter de melkproductie van de koeien, stelt de graslandonderzoeker. 'De dieren die lopen in grasklaver dat 150 kilo stikstof krijgt, produceren gemiddeld 1 kilo melk meer per dag dan de koeien in louter raaigras', aldus O'Donovan.

2,5 kilo melk

'Het verschil met de groep die op louter raaigras weidt en de groep die op grasklaver met 250 kilo stikstof weidt, liep over 2015 gemeten op tot ruim 2,5 kilo melk per koe per dag in het voordeel van grasklaver.' Een verklaring voor de verschillen heeft O'Donovan niet. Wel wordt de proef nog dit jaar doorgezet.

Op het gebied van grasklaver is er nog wel wat werk te verzetten aan kennisoverdracht, denk de onderzoeker. 'Klaver heeft een minimale pH-waarde van 6,3 nodig. In Ierland is dat vaak prima haalbaar, maar toch ligt de zuurtegraad op veel percelen te laag', legt O'Donovan uit.

Kalk strooien

'Dat is een belangrijke reden voor melkveehouders om niet voor grasklaver te kiezen. Ons advies is ook om eerst de pH-waarde op peil te krijgen. Dat kan door kalk te strooien. Een simpele en effectieve methode.'

Een andere reden die Ierse boeren weerhoudt van klaver, is het risico op gasvorming in de pens. Dit kan voorkomen bij een te hoog aandeel klaver. 'In het verleden zaaiden melkveehouders soms extra klaver in omdat ze daarmee een soort buffer dachten te creëren', zegt O'Donovan.

Bijzaaien

'Deze buffer voorkwam dat het klaveraandeel te snel verdween door weersinvloeden of bemesting. Dat is echter geen goede manier van werken. 30 procent klaveraandeel inzaaien is prima en daarna moet je zorgen dat het op peil blijft. Indien nodig door na een paar jaar klaver bij te zaaien.'

Het vergelijken van drogestofopbrengsten met de Ieren is enigszins lastig. Waar in Nederland wordt gerekend vanaf de stoppel, rekenen de Ieren vanaf de grond. Zij laten hun koeien kort afweiden tot 4 centimeter. Korter dan de meeste Nederlanders gewend zijn.

Anders meten

Als een Ier praat over opbrengsten van 15 ton droge stof per hectare, is dat naar Nederlandse maatstaven circa 11 ton. Die opbrengsten worden op Moorepark en Clonkilty volop behaald. Gemiddeld ligt de opbrengst in Ierland van graspercelen tussen de 7 en 7,5 ton, gemeten naar Nederlandse maatstaven.

O'Donovan vindt dat te laag en uit zich kritisch over de Ierse boeren. 'Het is een sterk punt van onze melkveehouderij dat wij werken met een 'grass-based system’, waarbij de koeien dag en nacht weiden. Dit zorgt voor een lage kostprijs van gemiddeld minder dan 25 cent per kilo melk.'

Veel regen

Maar dit systeem is op veel bedrijven nog niet goed doorontwikkeld. 'Tussen april en oktober is het in Ierland niet zo moeilijk om je koeien altijd te laten weiden. Het regent hier eigenlijk altijd en de grond is groeizaam en geschikt. Wil je echt goede opbrengsten en resultaten halen, dan moet je vanaf half februari tot 1 april al grasgroei realiseren. En van oktober tot half november ook.'

De meeste jaren kan dat om het weer best, maar veel boeren hebben het nog niet in de vingers, stelt O'Donovan. 'Ze stemmen de bemesting er onvoldoende op af en zijn zich niet altijd bewust van de voordelen die het ene grasras geeft ten opzichte van het andere. Al met al is er nog een wereld te winnen in Ierland.'