One Health Centre voor mens en dier

Het NCOH is een samenwerkingverband van Wageningen UR, Universiteit Utrecht, Erasmus Medisch Centrum, UMC Utrecht en AMC Amsterdam. Wetenschappers zetten gezamenlijke projecten op om het dreigende resistentieprobleem te beheersen en af te wenden.
Thema's binnen het NCOH zijn onder meer ander veevoer, onderzoek naar nieuwe medicijnen, behandelmethoden en methoden om verspreiding te voorkomen. Het is voor het eerst dat medische, veterinaire en milieuonderzoekers zo nauw gaan samenwerken, met ook de volle ondersteuning van de topsectoren Life Sciences & Health en Agri & Food.
Toon van Hoof, portefeuillehouder Diergezondheid bij LTO Nederland, is blij met de oprichting van het centrum. 'Ook bij dit initiatief zie je dat we in Europa voorop lopen. Het kennisniveau in Nederland is hoog, en dat wordt door deze samenwerking verder versterkt. Zo komen vraagstukken terecht bij mensen die autoriteit op een bepaald gebied zijn.'

Lichtere regime

Dit is volgens Van Hoof goed, omdat in Nederland mens en dier ook dicht bij elkaar zitten, waardoor overdracht van beide zijden mogelijk is. De veterinaire geneeskunde is destijds ook opgestart doordat ziekten van mens op dier overgingen en er overeenkomsten bleken. Niet vreemd, het zijn allemaal zoogdieren. Logisch dat micro-organismen ook niet altijd een onderscheid maken.
Van Hoof verwacht dat het delen van kennis ook positief kan uitpakken voor de veehouderij. 'Kijk bijvoorbeeld naar het lichtere regime dat in ziekenhuizen gaat gelden voor veegerelateerd MRSA. De kennis maakt dat we vermeende risico's beter kunnen duiden.'
Het NCOH heeft een preventief uitgangspunt: niet wachten tot een probleem opduikt, maar voorkomen dat problemen ontstaan. 'Door de bundeling van alle wetenschappelijke kennis kunnen we veel sneller doorbraken maken op het gebied van opkomende infectieziekten en antibioticaresistentie. Denk aan het ontwikkelen van nieuwe vaccins, nieuwe antibiotica of alternatieven', zegt Anton Pijpers van de Universiteit van Utrecht en een van de initiatiefnemers van het NCOH.
Annemarie Rebel van Wageningen UR Livestock houdt zich binnen 'Smart and Healthy Farming' bezig met het gezond houden van het hele dier. 'Waarom wordt het ene dier ziek en het andere niet? Datzelfde geldt voor de mens. Qua onderwerpen lijken de veterinaire en de humane thema's aparte domeinen, maar we kunnen veel van elkaar leren. Er liggen heel complexe vraagstukken die we vanuit diverse disciplines moeten aanpakken.'
Een van haar speerpunten is om landbouwhuisdieren robuuster en veerkrachtiger te maken, waardoor de impact van ziekten beperkt wordt. 'De start van een uitbraak is altijd dat enkele dieren geïnfecteerd worden. Ziekteverwekkers kunnen dodelijk zijn, dan valt er weinig tegen te beginnen. Vaak zijn ze niet fataal en kan een gezond dier met een goede natuurlijke afweer daarmee dealen.'
Binnen Smart and Healthy Farming willen de onderzoekers een diagnostiek opzetten die niet is gericht op een ziekteverwekker maar op biomarkers, indicatoren voor de gezondheid van het dier. Voor de hand liggende voorbeelden zijn temperatuur, hartslag of bewegingsactiviteit. 'Je kunt ook denken aan biomarkers die in bloed gemeten kunnen worden, zoals eiwitten. Want dieren reageren vaak al op heel lage niveaus van ziekteverwekkers', vervolgt Rebel.
Door met die indicatoren al in een vroeg stadium te bepalen dat een dier niet meer gezond is, is tijdig een actieplan te maken. Rebel: 'Zo houden we mogelijk meer dieren gezond en wordt mogelijk minder antibiotica gebruikt. Hiervoor moeten we data van biomarkers combineren met andere gegevens zoals beelden, genetische eigenschappen.'
Deze enorme hoeveelheden data vereisen nieuwe analysemethoden. 'Ze moeten zó worden vertaald dat de veehouder, het dier en de omwonende er meerwaarde van hebben.'