Boerenwindpark kiest het water

Zonder dat boerenbedrijf waren hij en zijn vader Tjitte niet zo ver gekomen, benadrukt De Groot. ‘Er is een directe wisselwerking tussen boeren en het opzetten van windmolens. Met het land als onderpand kochten mijn vader en buurman Pieter Meulendijks indertijd zelf hun eerste molens. En met de opbrengsten uit de molen kun je je boerenbedrijf verder ontwikkelen.’
De toenmalige akkerbouwcrisis deed de boeren in 1991 uitkijken naar een tweede bron van inkomsten. In 1995 konden ze elk een molen van 600 kilowatt op het bedrijf neerzetten. In dat jaar ontwikkelden ze samen ook plannen voor een windpark buitendijks. Dat noemden ze Westermeerwind, naar de dijk die hun bedrijven scheidt van het IJsselmeer.

Werkelijkheid

Nu worden die ideeën werkelijkheid. Volgend jaar moeten de 48 turbines van Windpark Westermeerwind in totaal 144 megawatt opwekken, genoeg voor zo’n 160.000 huishoudens. Het project maakt deel uit van Windpark Noordoostpolder, dat wordt het grootste windpark in Nederland met 86 turbines in het water en op het land langs de dijken van het IJsselmeer.
‘In die begintijd raakte ik zelf ook gefascineerd door windenergie. Ik ging later landbouwtechniek studeren in Wageningen. Toen mijn vader en zijn compagnon in 2005 bij Delfzijl een windpark met vijf molens konden opzetten, had ik inmiddels voldoende kennis om hen bij te staan.’
De Groot breekt zijn studie af om zich vanaf 2007 met zijn bedrijf Ventolines samen met zijn zus Jelma fulltime klanten bij te staan bij hun windenergieprojecten. Tegelijk houdt hij toezicht op het akkerbouwbedrijf. ‘Ik heb het zo ingericht dat het boerenbedrijf in principe zichzelf kan redden. Een medewerker verricht de dagelijkse werkzaamheden.’
De ondernemer noemt het proces dat hij heeft doorgemaakt een goede leerschool. ‘Dat Delfzijl ertussendoor kwam, is mooi geweest. Het was een volgende stap in mijn ontwikkeling. Veel boeren missen dat. Die worden in één keer geconfronteerd met een groter windpark waar ze dan onderdeel van kunnen worden.’
De Groot constateert dat met de opschaling in de opwekking van windenergie de belangen ook groter worden. ‘In vergelijking met toen mijn vader ermee begon, is het een heel ander spelletje geworden. Was vroeger het financieringmodel vrij eenvoudig, nu is het een complex geheel met deelnemingen door diverse partijen. Niet alleen banken, maar ook door derden.’
Als boeren een windproject starten, is dat meestal op eigen grond. Het moet daar lukken en dat maakt dat er volgens De Groot extra spanning op komt te staan. ‘Ik zie boeren het zelf doen. Dat is prima, maar je loopt dan wel extra risico, vooral in de opstartfase. Dat vergt veel van je ondernemerschap. Wij helpen boeren het in eigen hand te houden.’
In het geval van Westermeerwind is dat grotendeels ook zo: Westermeerwind BV laat Siemens het park bouwen, maar is zelf de exploitant. Ventolines doet de bouwbegeleiding en de bedrijfsvoering. De financiers, een consortium van banken dat 400 miljoen euro investeert, hebben zeker in de beginfase echter de nodige zeggenschap. ‘Als het ons niet lukt de bouwkosten binnen de begroting te houden, grijpen ze in.’
De initiatiefnemers hebben te voldoen aan een scala aan regelgeving en krijgen in veel gevallen te maken met maatschappelijke weerstand. Politiek draagvlak is volgens De Groot dan cruciaal. ‘De politiek moet het willen. Daarbij moet je zorgen dat je je huiswerk ontzettend goed op orde hebt, dat je vanaf het begin open communiceert met de omgeving en laat zien dat je kritiek serieus neemt.’
Dat het in het geval van Westermeerwind al met al twintig jaar heeft geduurd, komt volgens De Groot vooral omdat de aanleg van een windpark in open water voor veel partijen nieuwe materie was. Zo ligt het project bijvoorbeeld midden in een Natura 2000-gebied.
Ook was er weerstand van vooral de Urker gemeenschap. ‘Daar hebben we wat op moeten toegeven. Zeven molens die het dichtst bij het voormalige eiland stonden, zijn geschrapt. Hoewel ons dat opbrengst kost, zijn we wel heel blij dat het doorgaat.’
Wat doet hij eigenlijk het liefst: boeren of windmolenparken opzetten? De Groot: ‘Dit is heel leuk, ik wil het boeren echter niet kwijt. Die zijn er over honderd jaar nog wel, maar of er dan nog windmolens zijn?’