Veehouder Jos Bolk levert aan Lidl

Er werden vleesveehouders gezocht die het vlees van stieren zouden kunnen leveren aan de supermarktketen. In het begin ging het om een aantal veehouders om te kijken of het vlees zou aanslaan bij de consument. Dat bleek het geval te zijn en dus werd het vlees eind vorige week landelijk uitgerold.

Vierhonderd winkels

Het rundvlees wordt via slachterij Tomassen in Someren en Van Loon Vlees via vijf distributiecentra beleverd aan de circa vierhonderd winkels van Lidl in Nederland. Zo’n dertig vleesveehouders zorgen voor de aanvoer van de stieren. ‘Nu is er landelijk voldoende leveringscapaciteit’, aldus Bolk.
Per week worden ruim honderd dieren via deze wijze weggezet. Bolk is een van de leveranciers, naar eigen zeggen een kleinere, omdat hij ook andere afzetwegen heeft: via huisverkoop en via de erkende scharrelslager en restaurants. ‘Ik was eerst anti-huisverkoop. We zetten nu 50 procent van onze dieren zelf af.’ Hiermee kan hij meer aan zijn dieren verdienen en blijft er niet te veel geld bij de tussenhandel hangen. De verkoop aan eigen huis is alleen op zaterdag.
Klanten van de van oorsprong Duitse supermarkt vinden het vlees in het winkelschap als rosbief, biefstuk, stooflappen, hamburgers, rundersaucijs en steak tartaar. Volgens Bolk is het vlees duidelijk te onderscheiden aan het rund op de verpakking en de groene achtergrond.
In het winkelschap liggen dus maar zes verschillende soorten vlees. Volgens de Gelderse vleesveehouder is het complete dier redelijk goed vierkant te waarderen, ook de minder courante delen van het dier. Daarvoor draagt leverancier Van Loon Vlees zorg.

Tweesterrensysteem

Uitgangspunt van het Lidl-vlees vormt het gecertificeerde Beter Leven-concept van de Dierenbescherming en dan het tweesterrensysteem. Hierbij zijn er eisen op het gebied van de houderij en de voeding. Zo moeten de dieren minimaal 180 dagen per jaar en minimaal 12 uur per dag buiten lopen.
Verder moeten de dieren die buiten zijn bij extreem weer - veel neerslag, hitte (meer dan 25 graden Celsius) - een beschutte plek kunnen vinden, bijvoorbeeld bij bomen, struiken of huisvesting. Volgens Bolk redden de dieren zichzelf prima. ‘Bij slecht weer zoeken ze de beschutting en bij 5 tot 10 graden vorst zonder neerslag zijn ze buiten te vinden. Op gangbaar grasland mogen maximaal twee dieren per hectare lopen.’
Op het bedrijf dat twee sterren gecertificeerd is, mag maximaal 2 procent van de kalveren met een keizersnede ter wereld komen. De kalveren blijven minimaal vijf maanden bij hun moeder lopen. Onthoornen van de stieren kan, mits onder volledige verdoving en met pijnbestrijding daarna.
Wat betreft de oppervlaktenormen van de huisvesting: een dier van 400 tot 500 kilo moet 3,3 vierkante meter ingestrooide ruimte hebben en 5 vierkante meter in totaal. Voor een dier van 800 kilo is 6,6 vierkante meter een vereiste. Bolk stelt dat dat voor hem geen probleem vormt, omdat hij al voldoet aan de scharrelrundveenorm. ‘Qua vierkante meters zit ik erboven.’ De scharrelnormen zijn ruimer dan die van de twee sterren.
Verder moet minimaal 6,7 procent van het vloeroppervlak van de stal zijn voorzien van lichtdoorlatende delen. De vloeren moeten een bepaalde ruwheid hebben en geen helling groter 10 procent. ‘En aanbinden mag niet’, stelt de ondernemer.
Bij onbeperkt voeren is één vreetplaats per twee dieren voldoende, bij beperkt voeren moet de vreetplaats minimaal 75 centimeter breed zijn. Het rantsoen van de stieren bestaat uit minimaal 60 procent ruwvoer en maximaal 40 procent krachtvoer. ‘Dat is geen probleem hier’, licht Bolk toe.
De Gelderse vleesveehouder voert graskuil, snijmaïs, en Proficorn. Dat is vers maïsglutenvoer, dat vrijkomt tijdens de glutenwinning uit maïs en krachtvoer dat zo min mogelijk soja bevat. Zo bestaat de dagelijkse kilo sojaraap voor 200 gram uit soja en voor 800 gram uit raap.

22 maanden oud

Lidl neemt enkel stieren af van 20 tot 24 maanden oud. ‘Zelf hadden we niet genoeg afzet voor de stieren, dus dit past hier prima in’, zegt Bolk. De supermarktketen kiest voor stieren omdat deze uniformer zijn. ‘In principe van 22 maanden oud.’ Het geslacht gewicht van de stieren is circa 525 tot 550 kilo. Wat betreft de kwaliteitsklasse is U+ het minimum. ‘Je moet eigenlijk gewoon E’tjes hebben, de E- en U-stieren’, zegt de vleesveehouder. Hij houdt zelf bij of de dieren slachtrijp zijn. ‘Maar in principe komt er iemand kijken.’
De ondernemer laadt de stieren zelf op de vrachtwagen voor transport naar het slachthuis van Tomassen. Rust is daarbij belangrijk om stress van het dier te voorkomen. ‘Alleen je stem gebruiken’, stelt de vleesveehouder.
De stieren brengen enkele dubbeltjes per kilo geslacht gewicht meer op dan de gangbare prijs. Hiermee worden ook de meerkosten voor de certificering, het transport van de dieren naar het slachthuis en de ruimer opgezette huisvesting goedgemaakt. Verder zijn er de kosten voor het stro.
Het weideseizoen is bij Bolk de laatste jaren opgelopen tot zo’n driehonderd dagen. Dit jaar gingen de dieren begin februari op stal en gingen ze eind februari alweer naar buiten door de zachte winter. ‘Ze waren maar twaalf dagen op stal.’
Vanwege het vele bestuurswerk van Bolk houdt zijn 75-jarige vader nog steeds een oogje in het zeil op het bedrijf. ‘Hij vormt de ogen en de oren.’