Quinoa verovert Nederland

Binnen vijf jaar wil de Dutch Quinoa Group het areaal laten groeien naar 1.000 hectare. ‘Je moet een bepaald volume hebben voor een verantwoorde kostprijs en om op eigen kracht te investeren.’ Gezien de hype rondom het product is de beoogde groei niet irreëel. ‘Albert Heijn verkoopt nu zes verschillende merken. Deze komen echter allemaal van buiten Europa en zijn niet volkoren.’
Al jaren ziet Kuijten een markt voor het voedzame gewas in Nederland. Met groot gemak schudt hij feiten over quinoa uit zijn mouw, alsof hij praat over een doodnormale aardappel. Maar wat is quinoa eigenlijk, hoe smaakt het en hoe spreek je het uit?

‘Kienoa’

‘Ik zeg ‘kienoa’. Dat is internationaal gezien misschien fout, maar wel het meest Nederlands’, vindt Kuijten. De vergelijking met de aardappel vindt hij trouwens terecht. ‘Ook quinoa kent zijn oorsprong in het Andesgebergte. Je kunt het gebruiken als vervanger van aardappels, pasta en rijst. De smaak is neutraal, een beetje nootachtig.’
Quinoazaadjes zijn glutenvrij, rijk aan vezels, ijzer en goede eiwitten en hebben een lage glycemische index. Bolivia en Peru zijn nu de grootste producenten. Behalve dat steeds meer, vooral bewuste, consumenten de gezonde zaadjes ontdekken, is het voor ondernemers een interessante teelt.
‘Het gewas heeft potentie’, zegt Kuijten. ‘De veredeling staat nog in de kinderschoenen. Voor akkerbouwers die zin hebben in avontuur is het een interessante variatie in het bouwplan.’
Een van de pluspunten is dat quinoa goed is voor de bodemvruchtbaarheid. ‘Het is geen rooivrucht, maar een graanachtig gewas. Het loof blijft op het land achter. Daarnaast gedijt quinoa prima op zilte gronden en redt het zich uitstekend in ons klimaat.’
Wat biedt het ondernemers nog meer? ‘Ten opzichte van bijvoorbeeld graan heeft het een duidelijke financiële meerwaarde. En het is leuk om een bijdrage te leveren aan de afzet van een gezond product waar een serieuze consumentenmarkt voor is.’
Jarenlange voorbereiding ging aan het opzetten van de keten vooraf. Al in 2001 werd Kuijten getriggerd door het gewas. ‘Mijn roots liggen in de melkveehouderij. Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in voeding en gezondheid. Wat moet er in de bek van de koe om haar gezond te laten presteren? Destijds hebben we geëxperimenteerd met een proefveldje, zoals er toen meer initiatieven waren om quinoa als veevoer te telen.’
Daarna bleef het rustig. Tot de wereldgezondheidsorganisatie FAO in 2011 de uitdaging schetste om in 2050 op een duurzame manier wereldwijd negen miljard monden te voeden. ‘Tel daarbij op dat lokaal en gezond voedsel een trend is en het aantal mensen met een ‘aan ongezonde levensstijl gerelateerde ziekte’ groeit. Een literatuurstudie en Nuffield Farming Scholarship volgde. Voor research ging ik naar Bolivia, hét quinoaland.’
Tijdens deze trip hield Kuijten een blog bij. ‘Ik deed een oproep wie een bijdrage aan de keten wilde leveren. Er kwamen reacties van telers die met het gewas aan de gang wilden. Met deze telers zijn mijn compagnon en ik begin 2014 begonnen’, vertelt hij.
‘Kennis delen, afspraken maken. Dat is in de beginfase cruciaal. Net als zekerheden. Zo hebben we de licentie voor het exclusief telen van door Wageningen UR veredelde rassen.’
Zuid-Amerikanen hebben al 5.000 jaar ervaring met quinoa. ‘We leren veel, maar we geven ook wat terug. Denk aan kennis die we opdoen met bemesten of oogsten en in de toekomst wellicht met verwaarding van restproducten. Ik zie ons land als een proeftuin.’

Telersgroep

Voor 2015 heeft Kuijten allerlei plannen. ‘Verbeteringen doorvoeren in de teelt en de telersgroep uitbreiden. Ook willen we de keten kort houden en gaan we ons merk lanceren. Maar quinoa is zo geweldig, daar hoeven we weinig slingers voor op te hangen.’