Hermans wil klimaatmiljarden niet voor landbouw inzetten

In de senaat willen BBB, CDA, GroenLinks-PvdA, D66, ChristenUnie en OPNL dat het kabinet 5 miljard euro minder uittrekt voor kernenergie. Zij dienden hiervoor een motie in. Dit geld kan worden ingezet om boeren te helpen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en de klimaatdoelen te halen. Het vorige kabinet had een fonds ter waarde van bijna 25 miljard euro opgericht om de landbouw te transformeren. Maar daar zette het huidige kabinet grotendeels een streep door: nu is er nog maar 5 miljard euro over.

Hermans wijst vooral naar dit geld als reden om geen geld uit het klimaatfonds te hoeven halen. Bovendien kan de landbouwsector andere subsidies gebruiken voor verduurzaming, bijvoorbeeld voor zonnepanelen. De glastuinbouw kan overigens wel aanspraak maken op geld uit het klimaatfonds. Hermans denkt dat het kabinet als onbetrouwbaar te boek komt te staan, als het geld weghaalt dat was bedoeld voor kernenergie. Bouwers van kerncentrales zouden zich kunnen terugtrekken.

Aanpassing van de wet

De zes fracties die de motie indienden, vertegenwoordigen een meerderheid in de Eerste Kamer. Daarmee is het voorstel verzekerd van voldoende steun bij de stemmingen volgende week dinsdag. Desondanks staat daarmee niet vast dat het kabinet de klimaatmiljarden voor landbouw gaat vrijmaken. Hiervoor is een aanpassing van de wet en dus een meerderheid in de Tweede Kamer nodig en dat is geen gelopen race. De zes partijen hebben geen meerderheid in de Tweede Kamer.

Wanneer de motie wordt aangenomen, is het onduidelijk of en hoe Hermans aan dit verzoek kan voldoen. Wel kan het verzoek van de Eerste Kamer onderdeel van onderhandelingen worden voor de voorjaarsnota.

In de Tweede Kamer is het voorstel al eens behandeld. CDA-leider Henri Bontenbal vroeg toen om eenzelfde aanpassing van het klimaatfonds. Later stelde zijn partij een wijziging van de begroting voor om het geld vrij te maken voor de boerensector, maar dat amendement haalde slechts 46 stemmen en sneuvelde. BBB stemde destijds ook tegen het plan, maar is nu van gedachten veranderd. Toch had steun van BBB, die in de Tweede Kamer zeven zetels heeft, destijds geen verschil gemaakt.

Doelmatige besteding

LTO Nederland heeft vorig jaar de politiek opgeroepen om het klimaatfonds open te stellen voor de land- en tuinbouw. Op dit moment is de land- en tuinbouw als enige economische sector formeel uitgezonderd van het fonds. De bijdrage voor de klimaattransitie zou voor de land- en tuinbouw uit het – nu uitgeklede – transitiefonds moeten komen. Dat de Eerste Kamer met een voorstel is gekomen om de klimaatmaatregelen in de agrarische sector te financieren, is positief voor boeren en tuinders, vindt LTO.

LTO wijst erop dat een doelmatige besteding van deze middelen en ondersteunend beleid cruciaal zijn om te kunnen werken aan een nog klimaatbewustere land- en tuinbouw. De organisatie stelt voor om langjarig, strategisch beleid, inclusief de doelen voor 2050, te verankeren in een convenant 'Klimaatbewuste land- en tuinbouw'. Dit biedt een stabiel investeringsklimaat voor boeren en tuinders en geeft hun voldoende tijd om kostbare klimaatmaatregelen te realiseren.

Oproep aan Wiersma en Hermans

Om de 5 miljard euro uit het klimaatfonds effectief in te zetten en daarmee de doelen uit het convenant te halen, is wat LTO betreft een 'Uitvoeringsprogramma klimaatbewuste land- en tuinbouw' noodzakelijk. Zo'n uitvoeringsprogramma moet concrete maatregelen op bedrijfs-, gebieds-, en sectorniveau omvatten. Daarmee biedt het een duidelijk kader voor de klimaattransitie van de land- en tuinbouw tot 2030 en daarna.

LTO roept klimaatminister Hermans en landbouwminister Femke Wiersma op om zo snel mogelijk het convenant en uitvoeringsprogramma te realiseren, zodat de 5 miljard euro snel, effectief en doelmatig beschikbaar komt voor boeren en tuinders.

Met het openstellen van het klimaatfonds voor de land- en tuinbouw komen de klimaatdoelen voor de agrarische sector voor 2030 binnen bereik. De Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) onderstreepte afgelopen najaar deze boodschap met een studie dat boeren onmisbaar zijn om de klimaatdoelen te halen. De WKR concludeerde daarin ook dat het beleid om boeren te helpen verduurzamen 'op alle fronten tekortschiet'.