Koeien natuurlijk laten afkalven gaat Overijsselse vleesveehouder goed af

Kamp runt de vleesveetak met zo'n honderd grotendeels Belgisch witblauwe zoogkoeien op de zorgboerderij van zijn familie. Hij deed enthousiast mee aan het project Bewust Natuurlijk Luxe (BNL), gefinancierd door onder andere de LTO's, om te komen tot meer natuurlijke geboorten. Hij laat de bekkens van de koeien meten, ging naar informatiebijeenkomsten en sparde met andere vleesveehouders over natuurlijk afkalven.

'Ik vind het meten van de bekkens heel nuttig. Je kunt het zelf gebruiken in je stierkeuze en de informatie draagt bij aan de fokwaarden van de stieren. Ik insemineer onze koeien met de ruimste bekkens met stieren die goede fokwaarden hebben voor een kortere drachtduur, lager geboortegewicht en goede groei daarna. Dit vergroot de kans dat het kalf door de geboortegang past.' Kamp staart zich niet blind op fokwaarden voor bekkenmaten. 'Er spelen meer factoren mee.'

Het liefst heeft de ondernemer kalveren met een geboortegewicht tussen de 40 en 45 kilo. 'Na een jaar of tien streng selecteren ken ik mijn foklijnen goed, ik weet dus aardig welke stieren ik kan gebruiken. Desondanks lukt het niet altijd om de koeien natuurlijk te laten afkalven. Zo zijn vaarzen nog niet volledig ontwikkeld, waardoor ze soms wat ruimte missen bij de eerste afkalving. En oudere koeien krijgen vaak zwaardere kalveren.'

Daarom kiest Kamp er sinds een paar jaar voor om vaarzen soms te dekken met Parthenais. 'Dit is een ras met het dikbilgen. Maar het geeft met de geboorte fijne, lichte kalfjes. De bespiering komt pas daarna.'

Iets schrale conditie

Vorig jaar kalfde 77 procent van Kamps koeien natuurlijk af. In 2023 was dit 50 procent en in 2022 60 procent. Hij houdt de koeien in iets schrale conditie. 'Ze hoeven niet dik te zijn bij het afkalven', stelt hij. 'Bovendien is het kalf dan vaak wat lichter.'

Kamp kijkt altijd eerst of het kalf op natuurlijke wijze ter wereld kan komen. 'Tijdens het afkalven voel ik in het geboortekanaal of er voldoende ruimte is tussen het bekken van de koe en de schouders van het kalf. Als ik het niet vertrouw, bel ik de dierenarts en kan deze zo nodig alsnog een keizersnede doen.'

De veehouder beaamt dat deze wijze van werken best spannend is, zeker als je het nog niet vaak hebt gedaan. 'En je moet er de tijd voor nemen. Omdat we ook een zorgboerderij hebben, zijn we altijd aanwezig en kunnen we de koeien goed in de gaten houden. Een koe heeft voor een natuurlijke afkalving meer tijd nodig. Dat is voor mensen die buiten de deur werken lastiger.'

Voor Kamp werkt het. 'Er is niets mis mee om een keizersnede te laten doen als het niet natuurlijk lukt. Maar het is toch wel een beetje gek als je aan mensen moet vertellen dat je koeien fokt die niet meer natuurlijk kunnen afkalven.'

Hoge kosten

Dan is er ook nog het kostenplaatje. 'Een keizersnede kost rond de 500 euro. Als je nagaat dat we zo'n 25 kalfjes per jaar krijgen, is dat een best bedrag. Ook is het een hele ingreep, waar toch wel wat risico's aan kleven', weet de ondernemer. Kamp selecteert daarom streng. Koeien die voor de tweede keer afkalven met een keizersnede, gaan weg.

Sommige fokkers denken dat de extreme bevleesdheid minder wordt met het fokken op ruimere bekkens en lichtere kalveren. 'We geven wel wat toe op bespiering, maar ik wil nog steeds een mooie, luxe koe met ruimte en maat fokken', zegt Kamp. 'We proberen zo te selecteren dat we verrassingen op het eind voorkomen. Als de voorkant van het kalf door de geboortegang past, past de achterkant ook.'