Stabiele zuivelmarkt heeft last van onzekerheden

Volgens ZuivelNL-analist Martin Valstar zijn er meerdere onzekerheden. Handelaren kijken de kat uit de boom. 'Ze kijken onder meer wat er gebeurt in China; dat land wil zelfvoorzienend worden in de zuivel. En naar de Verenigde Staten (VS), als het gaat om mogelijke tariefverhogingen voor de export. Ook kijken ze wat de melkproductie doet.'

Vooralsnog laat de melkproductie geen spectaculaire groei zien. Valstar: 'Zeker in Europa neemt deze niet toe en in Nederland is de verwachting dat de productie alleen maar zal dalen. Polen is eigenlijk het enige land in Europa dat de krimp of afvlakking van de productie in Noordwest-Europa kan compenseren.'

In Frankrijk steeg de productie eind vorig jaar, maar dat is niet voor de lange termijn', aldus Valstar. 'Het heeft te maken met een leegloop van het platteland en bedrijfsbeëindigingen.' Frankrijk is het jaar gestart met een lagere productie dan vorig jaar.

Waar prijsdruk ontstaat aan de vet- en roomkant van de zuivelmarkt, doet de markt voor mageremelkpoeder het wel vrij goed, al schommelen de noteringen wat. 'Dit komt onder meer door de dure dollar ten opzichte van de euro', verklaart marktkenner Klaas Johan Osinga. Hij is beleidsspecialist Internationaal bij LTO Nederland.

Toch zijn er ook risico's voor de handel in mageremelkpoeder. Algerije neemt via de 'Onil-tender' veel af uit Europa. Die mageremelkpoeder komt meestal uit Polen. Maar als daarvoor melk wordt gebruikt die afkomstig is uit Duitsland, dan is er mogelijk al een probleem vanwege de vondst van mond-en-klauwzeer (MKZ) enkele weken geleden.

Duitse producten

Volgens Osinga zorgt MKZ nog steeds voor onzekerheden. 'Sommige landen nemen geen producten meer af uit Duitsland of met Duitse ingrediënten. Dat heeft geen enorme impact, maar het is wel lastig. Gelukkig zijn er geen verdere besmettingen gevonden, dan was de situatie heel anders geweest.'

De marktkenner van LTO ziet dat er onduidelijkheid is op de markt, door de aankondiging van Trump over de importtarieven en vervolgens het weer tijdelijk intrekken van dat besluit. 'Dat is niet goed voor de zuivelmarkt, die afhankelijk is van de wereldhandel.'

Voor Nederland is de VS het negende grootste exportland als het om landbouwproducten gaat. 'In 2023 hebben we 18.000 ton kaas afgezet richting Amerika', vertelt Osinga. 'Het is een aantrekkelijke markt, ze betalen er ook gewoon voor. Ik denk dat ze dat ook wel blijven doen als de importtarieven verhoogd worden. Maar het brengt de nodige onzekerheden mee.' Maar er is ook goed nieuws: 'De Europese Unie heeft nieuwe, gemoderniseerde afspraken gemaakt met Mexico.'

Osinga vervolgt: 'Als er ruzie komt in de wereld, dan zul je zien dat handelsstromen zich verleggen. Niemand heeft daar wat aan, zeker wij niet. Nederland is een echte exporteur. Je ziet nu dat de termijnnoteringen behoorlijk schommelen. Er is veel activiteit, er worden veel contracten gesloten. Die schommelingen wijzen op de onzekerheid die er is over het beleid', legt de LTO-marktkenner uit.

Gevoelige botermarkt

Ierland kan volgens Osinga nog meer last hebben van importtarieven. 'Zij exporteren veel boter naar de VS. Dat is een gevoeligere markt dan de kaasmarkt, waar wij juist meer van exporteren.'

Valstar vindt het op dit moment lastig om voorspellingen te doen voor de wat langere termijn. 'De voorraden zijn nog steeds beperkt, maar de vraag is ook wat zwakker. Eerder werd de groei van de vraag naar zuivelproducten geschat op 2 procent per jaar. Dat lijkt mij nu aan de hoge kant. Tegelijkertijd zijn er ook landen die zich versterken, zoals China. Maar ook Rusland en Wit-Rusland presenteren zich steeds nadrukkelijker als exporterende landen. Iran begint een regionale speler van betekenis te worden. Dit zijn ook gevolgen van de geopolitieke spanningen.'

ZuivelNL en European Dairy Farmers (EDF) hebben afgelopen week hun internationale melkprijsvergelijking over de maand december gepresenteerd. De gemiddelde melkprijsstijging in december is beperkt, met 0,51 euro ten opzichte van november.

De verschillen in Europa zijn groot. In Duitsland noteren DMK en Hochwald fors hoger met respectievelijk 2,05 euro meer voor DMK en 2 euro voor Hochwald. De melkprijs van Royal FrieslandCampina stijgt met 1,75 euro, terwijl de prijzen in andere landen dalen of stabiliseren.