Champignons kunnen goed worden geteeld met minder veen

Champignons groeien op compost die is gemaakt van natuurlijke mest, stro en kalk. Telers bedekken de compost met dekaarde die voornamelijk uit veen bestaat. Veen houdt vocht lang vast en stimuleert de vorming van vruchtlichamen. Dit veen komt uit natuurgebieden. Volgens de onderzoekers kan dit duurzamer door ook gras en mos te gebruiken. Veen komt vaak uit velden in de Baltische staten, Zweden of Finland. Tijdens het transport komt veel CO2 vrij. Ook neemt de beschikbaarheid van veen af.

De onderzoekers bouwden voort op een studie die tussen 2016 en 2020 binnen Wageningen University & Research (WUR) is uitgevoerd door PhD-student Tanvi Taparia onder leiding van Jan van der Wolf. 'Gras groeit bijna overal', stelt laatstgenoemde in een persverklaring. 'En mos staat bekend om zijn vermogen grote hoeveelheden water vast te houden.'

Tijdens het oogsten blijven voldoende mossporen achter. Hierdoor kan de mos volgens Van der Wolf binnen een paar decennia weer op het niveau zijn van voor de oogst, terwijl veen slechts 1 millimeter per jaar groeit. 'We blijven werken aan de ontwikkeling van alternatieven die veen kunnen vervangen.'

Plant- en bodemziekten

Tijdens het onderzoek is ook rekening gehouden met het eventuele ontstaan van plant- en bodemziekten. De onderzoekers voegden ziekteverwekkende schimmels (spinnenwebschimmel, 'natte mollen', 'droge mollen') of bacteriën (vlekkenziekte) aan de dekaarde toe. Hieruit bleek dat het gebruik van gras of mos niet leidt tot een extra risico op ziekten.

Daarnaast werd gekeken of er zware metalen of pesticiden in de nieuwe dekaarde aanwezig waren. De concentraties hiervan bleken beneden de vastgestelde normen te zitten.

Vijf kweekbedrijven in Europa testen op dit moment hoe goed de alternatieven in de praktijk werken. De voorlopige resultaten zien er volgens de onderzoekers veelbelovend uit. 'Ook hier zijn de champignonopbrengsten vaak net zo groot als op een dekaarde van alleen veen', laat Van der Wolf weten. En ook hier lijkt geen extra risico op ziekten te ontstaan.

Duurzaamheid

WUR heeft berekend hoe duurzaam de alternatieven zijn. Zo zijn de oogst en productie van grasvezels een lokaal proces, want gras groeit bijna overal. Dat maakt het product extra duurzaam en betaalbaar, er is namelijk minder transport nodig. Als champignontelers de nieuwe dekaardes gebruiken, vermindert de uitstoot van CO2.

De WUR-onderzoekers hebben ook gekeken naar groencompost. Sommige soorten lijken bruikbaar te zijn, maar de beschikbaarheid van voldoende groencompost is een uitdaging. Voor mos wordt nog onderzocht in welke mate de teelt opschaalbaar is.

Verder keken de onderzoekers naar 'spent casing', oftewel gebruikte dekaarde die na de teelt van de compost wordt gescheiden en na pasteurisatie opnieuw kan worden gebruikt in dekaarde. Maar pasteurisatie is door de hoge energieprijzen geen bedrijfseconomische optie. Bovendien komt bij verhitting met fossiele brandstoffen CO2 vrij.