'Overheid en ketenpartijen moeten leiderschap tonen'

De klimaat-, biodiversiteit- en wateropgaven in Nederland hebben onvoldoende voortgang en de landbouw heeft niet genoeg perspectief, omdat we vastzitten in het bestaande landbouwsysteem. De kosten die zijn gekoppeld aan transformatie naar een eigentijds, volhoudbaar landbouwsysteem worden onterecht bij de boer neergelegd. Voor de implementatie van transities is een nieuw financieel systeem een randvoorwaarde.

We moeten samen aan de slag. De klimaat-, biodiversiteit-, en waterkwaliteitsopgave is niet enkel een opgave van de boeren, maar een gezamenlijke maatschappelijke opgave van alle primaire ketenactoren en andere actoren die hen daarbij ondersteunen of beïnvloeden.

De overheid en ketenpartijen moeten leiderschap tonen door in te zetten op een transformatie naar een nieuw landbouwsysteem, waarin boeren niet alleen worden betaald voor de kilo's voedsel, maar ook voor het resultaat dat hun bedrijfsvoering heeft op de omgeving, het klimaat, de waterkwaliteit en -beschikbaarheid en biodiversiteit.

Wat ons betreft liggen er in Europa maar twee labels in de supermarkt: Regulier Duurzaam en Biologisch. Want de wirwar aan labels en keurmerken met beperkte volumes levert onvoldoende impuls op voor een transitie.

De prijszetting van de door ons voorgestelde Regulier Duurzaam-producten wordt bepaald door de huidige marktwaarde en de kringloopfactor waarin onder meer emissie van stikstof en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zijn meegenomen. Indien een bedrijf hoog scoort voor de kringloopfactor kan de productwaarde met circa 15 tot 35 procent toenemen. Dit wordt dan uitgekeerd door de ketenpartij en/of afnemer aan de producent.

Biologische landbouw is een label met wereldwijde en Europese erkenning. De rest valt onder Regulier Duurzaam. Deze moet zo in elkaar zitten dat een boer als ondernemer uitgedaagd wordt om een goede kringloopscore te realiseren, waardoor hij meer inkomsten heeft dan nu met alleen focus op maximale productie per hectare.

Eén winkelprijs

Het geheel komt onder één noemer en één (gemiddelde) prijs in de winkel. Betekent dit dan dat we de rekening neerleggen bij de consument en kan die dat betalen? Inderdaad, en als we vinden dat de consument deze rekening niet kan betalen, dan zou de overheid een lager btw-tarief kunnen inzetten of kiezen voor langjarige subsidies, die het benodigde geld vanuit de kringloopfactor dekken.

Het reguliere product komt in ons voorstel voor een hogere prijs in de winkel. De prijszetting zal gelijk zijn aan het duurzame product. Hierbij kun je spreken van een heffing, maar die wordt betaald door de consument.

D

Dit moeten we samen in Europa oppakken. We moeten naar een duurzame voedselinfrastructuur in Europa. Om de Europese landbouw op grote schaal te verduurzamen, moet worden gestreefd naar minder in- en export buiten de EU. De markt moet worden beschermd tegen concurrerende wereldmarktprijzen van producten die elders niet duurzaam zijn geproduceerd.

We beseffen goed dat de vernieuwing die we schetsen niet eenvoudig zal zijn, maar het leidt wel tot meer eenvoud. Want doormodderen zoals nu is een heilloze weg.