Toekomstvisie op rivierengebied beperkt landbouw in uiterwaarden

Het visiestuk is de eerste aanzet naar het programma 'Integraal Riviermanagement'. Hierin werken Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten de komende decennia aan een toekomstbestendig rivierensysteem. Daarmee maken ze nieuw beleid voor onder meer rivierbodemligging en afvoercapaciteit.

Het gaat daarbij om duurzaam beheer van een (economisch) aantrekkelijk rivierengebied met een optimale balans tussen hoogwaterveiligheid, natuur en waterkwaliteit, zoetwaterbeschikbaarheid en bevaarbaarheid.

Natuurontwikkeling

Landbouw wordt maar weinig genoemd in de toekomstvisie. Dat baart Boer zorgen. 'De sfeer van het stuk is dat er vooral veel natuurontwikkeling moet plaatsvinden in de rivierbeddingen. Denk daarbij aan de aanplant van ooibossen. Dit terwijl de landbouw die al eeuwen plaatsvindt in de uiterwaarden, juist bepalend is voor het cultuurlandschap daar.'

LTO benoemt ook de blauwe en groene diensten verlenen rond waterveiligheid en wateropslag. De agrarische gronden zijn grotendeels in gebruik als grasland. Dat betekent goed afstroombare percelen die waterafvoer faciliteren, tijdelijke berging en infiltratie naar het grondwater.

'Alles wat je in de uiterwaarden ontwikkelt in plaats van landbouw zal meer belemmering betekenen voor de aan- en afvoer van water', stelt Boer. 'Bij grasland kan het water veel vrijer aan- en afvloeien.'

Het programma 'Integraal Riviermanagement', waarin ook de Deltacommissie en de waterschappen een rol hebben, moet het rivierengebied klaarmaken voor klimaatverandering en ook zorgen voor een betere waterverdeling over Nederland.

Binnendijkse gronden

Boer vreest dat rivierverruiming en natuurontwikkeling in de uiterwaarden deels worden afgewenteld op binnendijkse gronden. 'Afname van landbouwgronden buitendijks heeft gevolgen voor de draagkracht van grasetende watervogels. Dat impliceert dat ook binnendijkse gebieden betrokken moeten worden', zegt hij.

'Dit betekent een afwenteling van de gevolgen op de land- en tuinbouw binnendijks, iets wat LTO absoluut niet acceptabel vindt. Daarom vinden wij dat het areaal grasland in de uiterwaarden zoveel mogelijk in stand moet blijven.'

Veel boerenbedrijven in het rivierengebied zijn afhankelijk van de gronden in de uiterwaarden. Er zijn zelfs agrariërs van wie alle grond daar ligt. Het onttrekken van die gronden betekent volgens LTO een ernstige bedreiging voor het voortbestaan van die bedrijven.

Boer: 'Boerderijen die nauw verbonden zijn met de uiterwaarden, zijn al extensief. In het licht van de maatschappelijk en politiek voorgestane transitie is het contraproductief om juist die ondernemers te raken in hun verdienmodel en ontwikkeling, terwijl zij koplopers zijn.'

Van de 114.000 hectare in de uiterwaarden wordt 41,9 procent gebruikt voor productiegras- en bouwland. In de toekomstvisie wordt dat teruggebracht naar 21,8 procent in 2050. Droog grasland neemt 5,1 procent in. Dat aandeel moet groeien naar 9,1 procent. De aanplant van bos en struweel moet groeien van 4,5 procent naar 10,4 procent.