EP stemt in met natuurherstelwet, noodrem voor voedselproductie

De natuurherstelwet van de Europese Unie (EU), waarover overeenstemming is bereikt met de lidstaten, zal volgens de Europese Commissie aangetaste ecosystemen in alle lidstaten herstellen, de klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen van de EU helpen verwezenlijken en de voedselzekerheid vergroten.

De nieuwe wet stelt de EU ten doel om tegen 2030 ten minste 20 procent van de land- en zeegebieden van de EU te herstellen en tegen 2050 alle ecosystemen die herstel nodig hebben. Om die doelstelling te bereiken, moeten de lidstaten tegen 2030 ten minste 30 procent van de natuur die onder de nieuwe wet vallen – bossen, graslanden, veenweiden, rivieren, meren en koraalbedden – herstellen van een slechte naar een goede staat, oplopend tot 60 procent tegen 2040 en 90 procent tegen 2050.

EU-landen moeten tot 2030 voorrang geven aan het herstel van Natura 2000-gebieden. Zodra die toestand in goede staat is, zullen de EU-landen ervoor zorgen dat een gebied niet significant achteruitgaat. De lidstaten moeten ook nationale herstelplannen opstellen waarin gedetailleerd wordt beschreven hoe zij deze doelstellingen willen bereiken.

Voorstel afgezwakt

De uitkomst van de stemming in het Europees Parlement was op voorhand nog onzeker. De verordening is uiteindelijk met 329 stemmen voor, 275 tegen en 24 onthoudingen aangenomen. Over het voorstel van oud-Eurocommissaris Frans Timmermans is jaren onderhandeld. In de onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de lidstaten is het aanvankelijke voorstel wel afgezwakt. Zo is het verslechteringsverbod in de richtlijn vervangen door een inspanningsverplichting.

De verordening bevat ook doelstellingen voor de agrarische biodiversiteit. Zo moet de vlinder- en vogelstand op het platteland worden hersteld en de voorraad organische koolstof in akkerland worden verhoogd. Daarnaast komen er doelen voor vernatting van veenweidegebieden en het herstel van bossen.

Noodrem

De maatregelen in agrarische gebieden kunnen onder uitzonderlijke omstandigheden tijdelijk worden opgeschort. De wet voorziet in een noodrem, zoals gevraagd door het Europees Parlement, zodat doelstellingen voor landbouwecosystemen onder uitzonderlijke omstandigheden kunnen worden opgeschort, als daardoor de hoeveelheid landgrond die nodig is om de voedselzekerheid in de EU te garanderen ernstig wordt verminderd.

EP-rapporteur op dit dossier en Europarlementariër César Luena (S&D) is blij met de uitkomst van de stemming. 'De nieuwe wet zal ons ook helpen veel van onze internationale milieuverplichtingen na te komen. De verordening zal aangetaste ecosystemen herstellen en tegelijkertijd de landbouwsector respecteren door de lidstaten flexibiliteit te geven.'

Platteland op slot

SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen heeft zich altijd verzet tegen de natuurherstelverordening en noemt het besluit van het Europees Parlement 'erg ongelukkig'. Ruissen diende nog een voorstel in om de verordening te verwerpen, maar die werd weggestemd. 'Dit zet ons platteland op slot. De effecten worden enorm', zegt de SGP-Europarlementariër die vreest voor een 'stikstofcrisis 2.0'.

'Natuurbescherming wordt de leidende prioriteit, belangrijker dan verkeersveiligheid of woningnood, ook buiten Natura 2000-gebieden. Gemeenten en provincies hebben amper keuzevrijheid. Ecologen gaan de inrichting van ons land bepalen', zegt Ruissen.

Een ander geluid klinkt vanuit de ChristenUnie. Ondanks dat de EVP-fractie waar die partij deel van uitmaakt tegen stemde, is ChristenUnie-Europarlementariër Anja Haga tevreden met de uitkomst van de stemming. Volgens haar biedt de wet ook de landbouw zicht op een duurzame toekomst.

Duidelijk toekomstperspectief

'Zo krijgen boeren toekomstperspectief: natuurherstel en voedselzekerheid gaan hand in hand. Veel politici zijn bang geworden door de boerenprotesten en durven geen keuzes te maken. Daarmee help je de boeren niet, integendeel. De landbouw verdient duidelijke toekomstgerichte keuzes waar de boer op kan bouwen. Gelukkig zag de meerderheid van het Europees Parlement dit uiteindelijk ook in', stelt Haga.

Dat de EVP, de grootste fractie in het EP, tegen de natuurherstelwet stemde, verbaasde rapporteur Luena. Volgens de socialdemocraat is de verordening juist aangepast aan wensen van de EVP. 'De inspanningverplichting is er uitgehaald en voedselzekerheid is een prioriteit geworden. Dar hebben we aan voldaan.'

Volgens Luena is invoering van de natuurherstelwet noodzakelijk om een einde te maken aan de 'alarmerende' staat van de natuur en zal ook de landbouw daarvan profiteren. 'Dit is nodig om ons te weren tegen klimaatverandering en de achteruitgang van bijen en andere bestuivers te stoppen.'

Nu het Europees Parlement de natuurherstelwet heeft aangenomen, moet alleen de Europese ministerraad nog akkoord gaan om de verordening definitief in te voeren.