Limburg pioniert met inzet van drones

Een fruitteler en twee wijnboeren, alledrie gevestigd in Zuid-Limburg. Vanaf december vliegt boven elk van deze bedrijven om de twee maanden een drone om foto's vanuit de lucht te maken. De beelden worden met speciale software omgezet in 3D-kaarten en vertaald in ruimtelijke informatie, zoals verschil in plantgroei.

'Zo kun je op plantniveau zien hoe de groei gaat', zegt Anton Pijl, adviseur bij het jonge internationaal opererende bureau Cambisol. 'Vanaf januari kunnen we deze ondernemers al voor het eerst advies geven met de verzamelde data.'

De drie tuinders, Cambisol, WUR Open Teelten en projectbureau De Natuurverdubbelaars werken samen binnen het tweejarige project Precizien. 'Met een drone kan een agrarisch ondernemer precies zien wat het land en de planten nodig hebben, om zo heel gericht water of voedingsstoffen toe te dienen', stelt Pijl. 'Daarmee ga je dus ook uitspoeling en verspilling tegen.'

Het doel van het Limburgse project Precizien is om binnen een innovatief samenwerkingsverband tussen boeren en tuinders, droneproviders en kennisexperts tot nieuwe duurzame verdienmodellen te komen voor de sector. Pijl: 'Precizien is een pioniersproject om zowel de technische mogelijkheden als de kosten en baten van drones in de reguliere landbouw te verkennen.'

Deze vorm van precisielandbouw is vooralsnog voorbehouden aan een aantal pioniers en grote agrarische spelers in binnen- en buitenland. Volgens onderzoek zet slechts 1,7 procent van de boerenbedrijven in Nederland drones in. 'Wij willen de techniek graag voor een brede groep boeren en tuinders beschikbaar maken', geeft Pijl aan.

Het adviesbureau Cambisol is al volop actief in mediterraan Europa. 'Zelf heb ik mijn promotieonderzoek aan een Noord-Italiaanse universiteit gedaan', verhaalt de specialist. 'Voor de kleine wijnboeren daar met een exclusieve productie telt de kwaliteit van elke plant. Dat maakt het ook al snel rendabel om in precisietechnieken te investeren.'

Mediterraans landschap

Het Nederlandse project krijgt steun van de provincie Limburg en het Europese Elfpo-programma. De keuze voor Limburg is met name te danken aan de overeenkomsten met het landschap in mediterraan Europa, inclusief de heuvels. 'Zeker op minder goed bereikbare percelen, met problemen als erosie en waar veel handwerk nodig is, kan de inzet van drones eerder lonen', legt Pijl uit.

De samenwerkende partijen willen hun ervaringen de komende tijd onder een breed publiek verspreiden. 'Onderdeel van het project is om beschikbare kennis en ervaringen samen te brengen. Daarom komen we graag in contact met boeren en tuinders die al wat ervaring hebben opgedaan met dronetechnologie', zegt de Cambisol-adviseur. 'Het kunnen positieve, maar ook negatieve ervaringen zijn. Juist daar kunnen wij weer van leren.'

Intensieve teelten

De dronetechnologie leent zich in de eerste plaats voor intensieve teelten, zoals wijnbouw, boom- en fruitteelt. Wetenschappelijk onderzoek naar de inzet van drones is volgens Pijl alom aanwezig, maar een vloeiende aansluiting op de praktijk blijft vooralsnog uit, zeker voor sectoren als de melkveehouderij en akkerbouw.

De gemiddelde boer of tuinder heeft volgens de specialist te weinig kennis om de beelden te vertalen naar de praktijk en de inzet van een gespecialiseerd bureau is prijzig.

Internationaal worden drones voor tal van agrarische activiteiten ingezet, zoals snoeiwerkzaamheden, zaaien, zeer plaatselijk bemesten of spuiten en ongewenste dieren verjagen. 'Maar wij richten ons alleen op de kaarten', zegt Pijl. 'We kijken ook hoe we de drone zo efficiënt mogelijk kunnen inzetten. Misschien is dat wel een zelfstandig opererende drone die de beelden maakt en automatisch doorstuurt, zodat experts of zelfs een automatisch algoritme op afstand een analyse kunnen maken.'

Betere opbrengsten en milieuwinst

Projectbureau De Natuurverdubbelaars is aangehaakt om tot sluitende verdienmodellen te komen. Het uitgangspunt is dat betere opbrengsten bij de boer parallel gaan lopen met milieuwinst. 'Uiteindelijk kun je met precisielandbouw verbeteringen voor lucht-, bodem- en waterkwaliteit realiseren', weet Pijl.

'Wij vinden natuurlijk dat boeren de investeringen in de inspanningen die ze voor de maatschappij leveren niet alleen hoeven te dragen', vervolgt de specialist. 'Misschien kan bijvoorbeeld duurzamer geproduceerd voedsel ook een meerprijs opleveren, wat het investeren in dronetechnologie makkelijker maakt.'

Breder uitrollen

De samenwerkende partijen willen de uitkomsten van het project breeduit evalueren. 'We kijken niet alleen naar de effectiviteit en impact van de inzet van de drones en data zelf, maar ook welke operationele methode het beste aansluit bij de wensen en capaciteiten van de boer of tuinder. Als we een aanpak hebben die werkt, willen we die natuurlijk breder uitrollen.'

Ondanks de grote beloftes, blijft het koffiedikkijken wanneer de drones gemeengoed zijn in de Limburgse land- en tuinbouw. Pijl durft een concrete voorspelling niet aan. 'Na dit project zal verdere praktijktraining nodig zijn. Uiteindelijk verwacht ik dat het zich van boer tot boer verspreidt en dan zou het ook opeens snel kunnen gaan.'

De drone als instrument om te besparen

In het Zuid-Limburgse Noorbeek worden het komende jaar de appel- en perengaarden van de familie Notermans in kaart gebracht. 'Collega's zijn al aan het experimenteren met het in kaart brengen van de percelen', ziet Norman Notermans. 'Ik wil ook met deze technologie aan de slag en via het project kan ik zonder investeringen in apparatuur volop ervaring opdoen.'

Notermans denkt in eerste instantie aan het besparen op gewasbescherming en in de toekomst ook de opties om lokaal middelen tegen schimmels en plantziektes in te zetten. 'We werken al sterk aan de plantgezondheid door bijvoorbeeld compost uit te rijden.'

De 3D-kaarten gaan de fruitteler volop informatie geven over hoe de bomen in bloesem komen, welke de meeste vruchten dragen en hoe het met de bodem is gesteld. 'Daar kan ik vervolgens op inspelen met wortelsnoei of lokaal water geven. Als machines ook gps-gestuurd zijn, kun je met een USB-stick heel lokaal aan het werk gaan. Dat gaat mij ook arbeid besparen.'

Notermans is de derde generatie in het fruitteeltbedrijf. Naast appels en peren zijn er aardbeien en een boerderijwinkel. 'Met nieuwe technologieën hoop ik de oogst te vergroten. Je kunt wel blad- en bodemmonsters nemen, maar de verschillen kunnen binnen een perceel heel groot zijn. Voor mij blijft het ook een van de raadsels waarom de ene boom het veel beter doet dan de andere. Met precisielandbouw kan ik het gewas nog nauwkeuriger sturen. De kosten moeten wel opwegen tegen de opbrengsten en daar hoop ik binnen het project Precizien duidelijkheid over te krijgen.'