'Phytophthora beheersen is kansberekening'

ICM bestaat uit de pijlers bodembeheer, gewasdiversiteit, robuuste rassen, gerichte bestrijding en monitoring & evaluatie. 'Bij bodem denk je niet direct aan phytophthora', zegt onderzoeker Bert Evenhuis van Wageningen University & Research (WUR). 'Toch hebben de bodemgezondheid en gewasdiversiteit wel degelijk impact.'

Evenhuis praatte onlangs samen met collega's bezoekers aan de ICM-velddag in het Limburgse Vredepeel bij over de aanpak van phytophthora volgens de ICM-strategie. Hij weet dat oösporen van phytophthora drie tot vier jaar kunnen overleven in de bouwvoor, al is het niet de belangrijkste bron. 'Maar in die periode kunnen ze wel het gewas infecteren. Bijvoorbeeld door opspatten na een regenbui', legt hij uit.

1-op-4-rotatie

'Problemen met oösporen zien we vooral met krappe rotaties in het noordoostelijk zetmeelgebied. Met een 1-op-4-rotatie kun je oösporen als primaire ziekteverwerker grotendeels uitschakelen', zegt de onderzoeker.

‘Een ruimere vruchtwisseling is niet dé oplossing, maar kan wel bijdragen aan problemen voorkomen', vult WUR-collega Marie Wesselink aan. 'In een bouwplan is vooral de bestrijding van opslagplanten van belang. Zo is graan geen goede voorvrucht van aardappelen vanwege de lastige opslagbestrijding.’

Om infectie van jonge gewassen vanuit afvalhopen en opslag te voorkomen, moeten hopen voor 15 april worden afgedekt en grote haarden en opslagplanten worden bestreden. Daarnaast is volgens Evenhuis schoon uitgangsmateriaal cruciaal voor een gezonde teelt.

Gericht bemesten

Een gerichte bemesting heeft impact op de phytophthoradruk, stelt adviseur Pascal Kleeven van Vitelia Agrocultuur. ‘Veel telers geven in de basis twee derde van de mestbehoefte. Dat zorgt voor een snelle loofontwikkeling en dat is gunstig voor phytophthora-uitbreiding.'

Aardappelen kunnen bij de start toe met de helft van de behoefte, verwacht Kleven. ‘Door ze eerst schraler te laten groeien, schiet het gewas sneller in de stress voor de knolzetting. Vul dan pas de rest van de mestbehoefte aan.’

Kansen berekenen

Beheersing van phytophthora is een kwestie van kansen berekenen volgens WUR-onderzoeker Geert Kessel. ‘Met een robuust ras wordt de kans op infectie verlaagd. Bij een lage ziektedruk kun je vertrouwen op de resistentie en de eerste bespuiting uitstellen. Maar bij hoge druk worden deze minder gevoelige rassen nog steeds ziek.’

Resistente rassen kunnen ziek worden omdat binnen de phytophthorapopulatie veel varianten voorkomen, waarvan sommige een resistent ras kunnen aantasten.

Cammeo en Fontane

Kessel vindt dat telers zuinig moeten zijn op beschikbare resistentiegenen. 'Virulente stammen moeten zich niet verder kunnen ontwikkelen.' In Vredepeel is op het object met het robuuste ras Cammeo vanaf 4 augustus twee keer gespoten tegen phytophthora. Op het Fontane-object is vanaf 31 mei al negen keer een bespuiting uitgevoerd.

Op het oog leek het Cammeo-veld begin september vitaler. 'Je ziet dat Cammeo meer kan hebben.' Voor het timen van bespuitingen wijst Evenhuis op een beslissingsondersteunend systeem (BOS). Een BOS geeft op basis van de weersvoorspelling de infectieperiodes aan.

Inzicht geven

De WUR-onderzoeker vindt vooral de 'O' van ondersteunend belangrijk. 'Een BOS moet de aardappelteler inzicht geven, maar de beslissing neem je zelf.'

De Blight-app is daarvan een goed voorbeeld. De module geeft inzicht in de phytophthoradruk. De app kan door ingevulde basisgegevens automatisch spuitadvies afgeven bij een hoge infectiedruk.