'Tegen phytophthora is nauwelijks te veredelen'

'Tot dit jaar was ik redelijk positief dat het zou lukken om ook in aardappelen 50 procent middelenreductie te realiseren in 2030. Maar dit jaar zien we enorm veel schade door phytophthora. Er gaan veel hectares verloren. Phytophthora blijkt maar eens een dynamische ziekteverwekker die zich snel kan aanpassen. Dat werkt in ons nadeel. Er is nu snelheid gewenst om te komen met effectieve oplossingen', stelt Kessel.

Ook Geersing van aardappelbedrijf Geersing Potato Specialist in het Flevolandse Emmeloord legt uit dat het voor veredelaars behoorlijk frustrerend is dat resistenties tegen phytophthora in de praktijk onvoldoende worden beschermd. 'We zijn pakweg vijftien jaar bezig om een nieuw ras te maken. Soms kan al dat werk in korte tijd teniet worden gedaan door zware ziektedruk. Tegen de huidige virulentie van phytophthora is nauwelijks te veredelen.'

Geersing en Kessel waren sprekers tijdens een webinar over de potentie van robuuste rassen voor de landbouw van de toekomst. Deze werd donderdag gehouden in het kader van Nationale Proeftuin Precisielandbouw en de Boerderij van de Toekomst. De focus van de onlinebijeenkomst lag bij de meerwaarde van robuuste rassen als instrument om in aardappelen de gewenste middelenreductie te behalen.

Belangrijke pijler binnen ICM

Volgens Kessel is het gebruik van robuuste rassen in de aardappelteelt een belangrijke pijler binnen de Integrated Crop Management (ICM)-strategie. Hij verwijst naar een proef vorig jaar op proefbedrijf Vredepeel waar de phytophthorabestrijding in een gangbaar schema met een vatbaar ras is vergeleken met ICM-objecten met zowel een vatbaar als een robuust ras. In deze laatste objecten is voor de timing van de bespuitingen onder meer gebruikgemaakt van een beslissingsondersteunend systeem (BOS).

Het vatbare ras Fontane werd in het gangbare schema twaalf keer bespoten en met ondersteuning van een BOS was dit negen keer. In het robuuste ras Cammeo waren in 2022 twee bespuitingen genoeg om het gewas ziektevrij te houden. 'In dezelfde proef dit jaar is het ICM-object met het robuuste ras maar liefst zeven keer bespoten. Dat laat zien hoe hoog de druk van phytophthora is en dat ook robuuste rassen zonder ondersteuning kwetsbaar zijn', verklaart Kessel.

Geersing onderschrijft het belang van goed resistentiemanagement. Daarom is hij enthousiast over de introductie van een nieuw biologische fungicide. 'Zeker biologische telers maken veel gebruik van robuuste rassen, maar zij hebben beperkte mogelijkheden om de resistentie te beschermen. Nu kunnen ze in geval van een aantasting alleen maar een gewas vervroegd afbranden. Daarom is het welkom dat deze oplossing nu waarschijnlijk op korte termijn beschikbaar komt.'

'Niet op handen zitten'

In een poll tijdens het webinar geeft ruim 70 procent van de toehoorders aan dat zij vinden dat nieuwe genetische technieken nodig zijn om versneld robuuste rassen te kunnen veredelen. In een reactie daarop zegt Geersing dat zijn bedrijf voorlopig vasthoudt aan de klassieke methode. 'We hebben al een breed sortiment aan resistente rassen en we moeten door met veredelen. De sector kan niet wachten op de maatschappelijke acceptatie van de nieuwe gentechnieken. Er is geen tijd om op onze handen te gaan zitten.'

Kessel noemt cisgenese en Crispr-Cas als technieken waarmee het mogelijk is om resistenties relatief snel te stapelen en daarmee aantastingen van phytophthora zo lang mogelijk uit te stellen. 'Daar ligt uiteindelijk de oplossing voor de lange termijn. Ondertussen moeten we er wel voor zorgen dat de resistenties in de benen blijven ofwel we moeten zuinig zijn op ons gereedschap. Iedereen in de sector heeft daarbij zijn eigen verantwoordelijkheid om de kans op resistentiedoorbraak waar mogelijk te beperken.'