Profiel: Mona Keijzer gaat voor een tweede politieke leven

Bij het CDA solliciteerde ze tweemaal naar het partijleiderschap. Al in 2012 stelde ze zich kandidaat, maar moest ze in de eerste stemronde het lijsttrekkerschap aan Sybrand Buma laten. Als nummer twee achter Buma behaalde ze ruim 127.000 voorkeursstemmen.

Keijzer bleef daarna een belangrijke stemmentrekker voor de christendemocraten. Bij de volgende verkiezingen in 2017 reikte de teller tot 165.384 voorkeurstemmen. In het kabinet Rutte III dat na die verkiezingen volgde, kreeg Keijzer de post van staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. In die functie was zij onder meer verantwoordelijk voor ondernemerschap, topsectorenbeleid en mededinging en marktordening.

Marktpositie van boeren

In die periode werkte zij met landbouwminister Carola Schouten aan regelgeving die de marktpositie van boeren en tuinders moest versterken. Zo kwam er een verbod op en een meldpunt voor oneerlijke handelspraktijken en kregen agrariërs meer ruimte om krachten te bundelen en onderling afspraken te maken.

Voor de verkiezingen in maart 2020 kandideerde Keijzer zich voor de tweede keer voor het lijsttrekkerschap van het CDA. Tegenover Hugo de Jonge en Pieter Omtzigt viel ze weer in de eerste ronde af. Bij de daaropvolgende verkiezingen bleek haar populariteit tanende. Ondanks plek vier op de lijst bleef het aantal voorkeurstemmen steken op 18.031.

Keijzer strijdt als politica tegen een overheid die met regelzucht het ondernemerschap op slot zet. Dit standpunt bracht haar tijdens de coronacrisis publiekelijk in conflict met het kabinet. Het coronatoegangsbewijs bracht volgens haar ondernemers disproportionele schade toe. Ze kon de corona-aanpak niet meer rijmen met haar 'geweten en verstand', waarop premier Mark Rutte haar ontsloeg. Dat ontslag werd door de koning echter wel op 'de meest eervolle wijze' verleend.

Als nummer vier van het CDA had ze kunnen terugkeren in de Kamer, maar daar zag ze vanaf. Een periode buiten de schijnwerpers volgde. Begin vorige maand zegde ze plots haar lidmaatschap van het CDA op. Aanleiding waren signalen dat burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen zou worden voorgedragen als lijsttrekker. Iets waar Keijzer fel tegen was.

Politieke vuur

Achteraf gezien blijkt dat de vrijage met BBB toen al was begonnen. Op voorspraak van die partij boog ze zich – vanaf april dit jaar – als bemiddelaar over het conflict tussen vierhonderd gedupeerden met beschadigde woningen van het zogeheten kanaaldrama bij Almelo. Avances om ook weer landelijk actief te worden, hield ze aanvankelijk af.

Haar 'politieke vuur' begon naar eigen zeggen weer te branden toen ze voor de De Nieuwe Denktank een essay schreef over het falende overheidsbeleid. Voor deze denktak heeft Pieter Omtzigt zich ook ingezet. De beide oud-CDA'ers vinden elkaar in hun afkeer van de huidige bestuurscultuur. Bij haar presentatie als premierskandidaat van BBB zei ze zich te herkennen in de 'praktische en no-nonsensemanier waarop die partij volgens haar politiek bedrijft.

Daar waar BBB zich graag profileert als een middenpartij, lijkt Keijzer daar toch rechts van te zitten. In 2010 stemde ze tijdens een CDA-congres voor samenwerkig met de PVV. In het stemhokje zal ze concurrentie ondervinden van Nieuw Sociaal Contract (NSC), de partij van Pieter Omtzigt, die deels met een gelijke agenda de strijd aangaat. Maar daar waar het bij NSC nog ontbreekt aan een stikstofagenda is die van Keijzer al wel duidelijk. Zij wil de gang naar Brussel maken om daar ruimte te winnen voor een boervriendelijker aanpak.