'Krimp melkveestapel als basis voor nieuw perspectief'

De conclusie die ik dan steeds meer trek, is dat economisch perspectief voor de melkveehouderij begint door een stap terug te doen in omvang op sectorniveau. Vergeet even het stikstofprobleem. Er zijn in mijn ogen twee belangrijkere redenen om ons te bezinnen op de omvang van de melkveestapel.

Eerst derogatieverlies. Dit betekent 52 miljoen kilo stikstof minder plaatsingsruimte. Mijn schatting is dat de kosten voor melkveebedrijven op basis van alleen die extra mestafzet met zeker 200 miljoen euro op jaarbasis toenemen. Oftewel: 1,5 cent per kilo melk.

Dan is er een klimaatopgave. De landbouw moet 5 megaton CO2 reduceren. Op basis van uitstoot zou de melkveehouderij ongeveer de helft hiervan moeten realiseren. Elk bedrijf aan de methaanremmers kan theoretisch 45 procent CO2 reduceren, maar kost al snel 1 cent per kilo melk. Daarmee vloeit er nog eens 130 miljoen euro op jaarbasis van het erf af. Laten we daarbij in het achterhoofd houden dat de klimaatambitie niet stopt bij een reductie van 55 procent in 2030. Koolstofvastlegging en mestvergisting hebben we dan ook hard nodig.

Nu hebben we twee smaken: of de kosten worden doorberekend aan de markt, want de huidige marge om innovatie te financieren is nihil of we gaan meerkosten vermijden. Een deel van de kosten kunnen we doorberekenen. Maar kosten vermijden biedt langjarig meer zekerheid op behoud van een verdienmodel. Bij de huidige omvang van de veestapel heeft een individuele melkveehouder nauwelijks mogelijkheden om kosten te vermijden. Dat moeten we daarom als sector doen.

Minder koeien betekent meer geld op het boerenerf houden. Rest de vraag hoe we krimp realiseren zonder individuele bedrijven in de knel te brengen. Belangrijke voorwaarden: tien jaar tijd, vrijwillige stoppers benutten en geen schokeffecten door plotselinge generieke kortingen.