'Fusie heeft geholpen om grotere stappen in verduurzaming te zetten'

Hoe wil je dat je bedrijf er in de toekomst uitziet? Het is een vraag die steeds vaker centraal staat binnen de bedrijfsvoering op het agrarisch bedrijf. Het was ook die vraag die de broers Stefan en Jasper Oussoren deed realiseren dat hun ambities niet haalbaar waren op hun familiebedrijf in het Zuid-Hollandse Zevenhuizen.

'Met z'n tweeën zagen we bijvoorbeeld weinig mogelijkheden om ons te specialiseren. We hebben daarom een lijst gemaakt met bedrijven waar we wel mee samen zouden willen werken. Vervolgens zijn we gewoon bovenaan begonnen met bellen', zegt Stefan Oussoren.

Geen haast

Bovenaan die lijst stond Rimato, het tomatenteeltbedrijf van familie Van der Knaap in Honselersdijk. 'Zij waren enthousiast over het idee, maar wilden nog niet direct tot actie overgaan. Dit omdat de zoon van eigenaar Richard van der Knaap, Luc, net zijn intrede in het bedrijf had gedaan', legt Oussoren uit. 'Wij begrepen dat en hadden ook geen haast.' Een jaar na dat gesprek werd een vervolg gegeven aan het plan om te fuseren. In 2020 werd de samenvoeging afgerond. Tomatenkwekerij Roots was daarmee geboren.

Vandaag de dag staan zes kapiteins aan het roer van Roots. Of dat weleens ruzie oplevert? 'Nee, eigenlijk niet. Iedereen heeft zijn eigen focus', reageert Oussoren. 'Zo richt Luc zich op arbeid en organisatie, is Jasper verantwoordelijk voor de teelt in Zevenhuizen, focust Marcel zich op administratie en techniek, is Richard verantwoordelijk voor de teelt in wat wij 'kas 2' noemen en is Sam verantwoordelijk voor de teelt in Honselersdijk en alles wat met gewasbescherming te maken heeft. Mijn aandacht ligt vooral bij de financiën, het thema energie en de externe zaken.'

Drie generaties

De huidige directie van tomatenkwekerij Roots bestaat uit drie generaties. 'De ervaren rotten, de middengroep en de jonge honden', zegt Oussoren. 'Dat geeft een bijzondere dynamiek. De ervaren rotten doen door hun ervaring veel op gevoel, terwijl de jonge honden alles met data willen onderbouwen. Soms levert dat discussies op. Maar als puntje bij paaltje komt, dan komen we linksom of rechtsom allemaal op dezelfde route uit.'

Het zeskoppige eigenaarschap is volgens de ondernemer juist een van de grote voordelen van de fusie. 'Binnen een familiebedrijf is de werkwijze vaak al bepaald en wordt op een bepaalde manier naar specifieke thema's gekeken. Wanneer je gaat samenwerken met een ander bedrijf, zie je dat het ook anders kan. Hoewel ik het hartstikke leuk vond om alles met mijn broer samen te doen, moet ik toegeven dat we nu betere beslissingen nemen. Door met een grotere groep te sparren, komen meer ideeën op tafel en kunnen we elkaars specialiteiten benutten.'

Een van de thema's waarover de mede-eigenaren volop sparren, is verduurzaming. Bij beide families stond de energietransitie al voor de samenvoeging hoog op de agenda. 'De fusie heeft dat alleen maar versterkt', zegt Oussoren. 'We hebben als glastuinbouw gezegd dat we in 2040 klimaatneutraal willen zijn. Dat is een uitdaging, maar wel één die haalbaar is. Wij hebben daarom direct na de fusie afgesproken dat elke investering die we doen, op een of andere manier moet bijdragen aan verdere verduurzaming van het bedrijf.'

De daad werd al snel bij het woord gevoegd. Op de locatie in Honselersdijk werd in het laatste kwartaal van 2021 overgestapt op ledverlichting. De locatie in Zevenhuizen volgde één jaar later. 'Ons doel was om ieder jaar één kas te voorzien van ledverlichting', licht Oussoren toe. 'We hebben nu twee kassen gehad. Maar de derde kas volgt op korte termijn niet meer. Dit is namelijk een onbelichte kas geworden.'

In de periode dat de telers in Honselersdijk overstapten op ledverlichting, waren de energieprijzen sky high. 'De wereld stond in brand. Dat betekende dat we niet alleen moesten wennen aan telen onder ledlampen, maar ook aan een nieuwe energiemarkt', legt Oussoren uit. 'Doordat we uitzonderlijke dingen deden in de belichtingsstrategie, waaronder de lampen aan- en uitzetten, konden we geen representatieve mening vormen over het resultaat van de ledlampen. Afgelopen winter liep alles gelukkig wel volgens plan en zijn we meer dan tevreden met de gedane investering.'

De ondernemers grepen de fusie ook aan om de aardwarmteaansluiting in Honselersdijk te vergroten. 'Dat was een investering die we niet een-twee-drie rond konden rekenen, maar het bood wel meer flexibiliteit', constateert Oussoren. 'Achteraf zijn we blij dat we dit hebben gedaan.' Ook in Zevenhuizen zou Roots graag overstappen op aardwarmte, maar die mogelijkheden zijn er nog niet. 'Er is geen bron in de buurt.'

Waterstof

Daarom wordt in Warmtecoöperatie Zuidplaspolder, waar Roots bij is aangesloten, onderzoek gedaan naar de potentie van waterstof. 'Langs het bedrijf in Zevenhuizen lopen twee dikke gasleidingen', zegt de teler, terwijl hij naar buiten wijst. 'Een daarvan wordt waarschijnlijk waterstof. Dus daar liggen zeker mogelijkheden.'

Verder oriënteren de ondernemers zich op warmtepompen, kasklimaatsystemen, dubbele schermen en elektrificering. 'Vijftien jaar geleden hebben we allemaal een warmtekrachtkoppeling neergezet. Dat was toen dé oplossing voor alle problemen. Nu gaan we het niet meer redden met één oplossing. Een energiemix is de toekomst', beargumenteert Oussoren de keuze om zich in zoveel verschillende verduurzamingstechnieken te verdiepen.

'Ik denk dat alle investeringen ook mogelijk waren geweest, als er geen fusie had plaatsgevonden, maar de fusie heeft het wel makkelijker gemaakt. Het gaat om forse investeringen', benadrukt Oussoren. 'Je maakt daar op een groot bedrijf toch sneller geld voor vrij dan op een klein bedrijf. Ik denk dat de fusie ons vooral heeft geholpen om op korte termijn grotere stappen in verduurzaming te zetten.'

Vertrouwen in toekomst

De fusie en de genomen verduurzamingsstappen creëren vertrouwen in de toekomst. 'Ons bedrijf staat', zegt Oussoren met een lach van tevredenheid. 'Ik denk dat wij klaar zijn om verder te groeien. Daar kijken we ook actief naar. We hebben vertrouwen in de toekomst. De duurzaamheidsuitdaging die voor ons ligt, gaan we oplossen. Daarna zal er vast een nieuwe uitdaging komen, maar ook die kunnen we aan. Daar ben ik van overtuigd.'

Diezelfde positiviteit heerst bij alle drie de generaties van de zeskoppige directie. 'Elke generatie kijkt anders naar de huidige problematiek en komt met andere oplossingen. Maar in oplossingen in plaats van problemen denken, is wel wat ons als sector onderscheidt', stelt de ondernemer. Dit is iets wat de sector nog meer naar buiten zou mogen uitdragen, vindt hij. 'In de energietransitie zijn we veruit voorloper. Ik denk dat we dat wel meer mogen vertellen.'

Of Oussoren een tip heeft voor ondernemers die twijfelen over hun toekomst? 'Praat erover. Dat kan met je collega's, boekhouder, adviseur of desnoods je vrouw. Iedereen denkt altijd dat je alles moet weten, maar dat is niet zo. Het spreekwoord is niet voor niets: alleen ga je sneller, samen kom je verder. Daar sluit ik mij volledig bij aan. Je moet als ondernemer op zoveel schaakborden spelen, dat lukt niet altijd. Dus mijn tip: zoek de samenwerking op.'