'Nieuwe, onverzettelijke generatie '22 krijgt het voor het zeggen'

We beleefden de fluwelen revoluties van centraal Europa en het einde van de Koude Oorlog. Dat leidde jaren later – in 2004 en 2007 – tot een forse uitbreiding van de Europese samenwerking, met tien landen die eerder tot het communistische blok behoorden. Plotseling grensden we aan de Zwarte Zee.

Voor generatie '89 ging een wereld open: vrijheid om te reizen, studeren, werken en je mening te uiten. Op dezelfde wijze gaat de oorlog in Oekraïne zorgen voor een nieuwe, onverzettelijke generatie '22. Want op 21 juni vond in Londen een grote donorconferentie voor Oekraïne plaats. De Europese Unie (EU) belooft tot en met 2027 een pakket van 50 miljard euro voor wederopbouw.

Maar belangrijker: alle EU-ministers van buitenlandse zaken waren aanwezig. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zei: 'Oekraïne behoort tot de Europese Unie.' Luid applaus. En achter elkaar versterkten de ministers deze boodschap, inclusief die van Duitsland, Italië en Frankrijk.

Investeerders weten nu: Oekraïne behoort tot het westen. Het is allang niet meer de vraag of Oekraïne lid wordt, maar wanneer. In Nederland dringt dat nog niet goed door. We zijn vooral met onszelf bezig. Ja, er is sympathie met Oekraïne, maar de oorlog is afgezakt naar pagina 5.

Maar voor de land- en tuinbouw wordt '22 niet minder dan een aardverschuiving. Natuurlijk, de oorlog duurt helaas nog voort. Maar op een dag niet meer en dan staat Oekraïne bij ons op de stoep om lid te worden van de Europese Unie. Dan groeit het Europese areaal landbouwgrond met 40 miljoen hectare, zo'n 30 procent. Vergelijkbaar met wat er gebeurde in 2004 en 2007. Een deel van onze productie, vooral in de veehouderij, schuift dan op naar het oosten.

In het dichtbevolkte Noordwest-Europa moeten we het dan steeds meer hebben van de productie van hoogkwalitatieve producten, vooral in de tuinbouw en uitgangsmaterialen. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid gaat op zijn kop.

Maar die EU-uitbreiding hoeft niet slecht te zijn voor Nederlandse agrariërs. In de competitie tussen stad en platteland krijgt laatstgenoemde meer invloed in Brussel. Niet voor niets wil deze Europese Commissie de evaluatie van het boer-tot-bordprogramma doorschuiven naar de volgende commissie. Dus na de Europese verkiezingen in juni 2024. Generatie '22 krijgt het straks voor het zeggen. De bal ligt in haar kamp om de koers uit te zetten.