Veel boeren gaan voor het eerst mest afvoeren

Nederland moet de derogatie in enkele jaren afbouwen, daardoor zakt de gebruiksnorm dit jaar met 10 kilo stikstof per hectare. Zit je in een waterwin- of Natura 2000-gebied, dan vervalt de derogatie nu al.

Door deze aangepaste wetgeving moeten veel melkveehouders dit jaar mest afvoeren. En voor sommigen is dat voor het eerst. Volgens PPP Agro-adviseur Jurian Korevaar begint het besef nu te leven. 'Melkveehouders vragen zich af wat ze met al die mest moeten doen.' En die vraag is terecht, vindt hij. Want de druk op de mestmarkt is hoog. In sommige regio's liggen de kosten voor mestafvoer op 19 euro per kuub. 'De markt is overspannen.'

Wat ook meespeelt is dat veel akkerbouwers dit voorjaar kozen voor kunstmest omdat de prijzen zijn genormaliseerd.

Paniek op mestmarkt

Ook eigenaar Willem Berkhof van mesttransportbedrijf Berkhof in Scherpenzeel merkt dat melkveehouders naar opties zoeken. 'Nieuwe mestwetgeving geeft altijd paniek op de mestmarkt, zowel bij leveranciers als afnemers.' Het natte voorjaar werkt ook niet mee, zegt de Gelderse ondernemer. Het seizoen kwam erg laat op gang, waardoor veel mest nog niet is geplaatst.

Toch vertrouwt Berkhof erop dat de mestmarkt zich in 2023 weer reguleert. 'Natuurlijk is het een uitdaging en de afzet wordt dit seizoen zeker niet goedkoper. Afhankelijk van de regio schommelen de prijzen nu rond de 16 tot 20 euro per kuub.'

Volgens Berkhof wordt de soep niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend. De druk op de mestmarkt vindt vooral op papier plaats. 'Als een melkveehouder mij belt om 2.000 kuub mest af te nemen, noteer ik dat. Ik bel hem zodra ik een plekje heb. Vervolgens belt deze veehouder ook een aantal andere afnemers en die noteren eveneens die 2.000 kuub. Op die manier onstaat er een druk van 10.000 kuub, terwijl het in feite om één melkveehouder gaat met 2.000 kuub. Zo zijn er tientallen gevallen, onderschat die impact niet.'

Vier vrachtwagens met mest

Volgens Korevaar is het belangrijk dat veehouders nu al nadenken over oplossingen voor hun mestoverschot. 'Dat moet een keer weg, je kunt het niet steeds als eindvoorraad blijven meenemen, want dan verplaats je het probleem.' Voor een bedrijf met 60 hectare grond staat een daling van de gebruiksnorm met 10 kilo stikstof per hectare gelijk aan ruim vier vrachtwagens met mest.

Korevaar: 'Het past misschien wel in je mestput, maar alles wat je nu kwijtraakt is mooi meegenomen. Houdt die voorraad op je bedrijf zo laag mogelijk.' Het is volgens hem de mooiste optie om een akkerbouwer te zoeken waar je bijvoorbeeld maisland mee kunt uitruilen. Ook het bijhuren van mestopslag bij een collega of de aanschaf van een mestzak is een mogelijkheid. Een mestkelder bouwen is volgens hem niet rendabel.

'Met het oog op de toekomst is extra mestopslag heel praktisch. In 2026 mag je nog slechts 42,5 kuub drijfmest per hectare uitrijden', aldus de PPP Agro-adviseur. 'Je kunt dan ook beter je afzet sturen, in het voorjaar is het bijvoorbeeld gunstiger om mest kwijt te raken.'

Vrij en flexibel zijn

In tegenstelling tot Korevaar gelooft Berkhof niet in samenwerkingscontracten tussen melkveehouders en akkerbouwers. 'Een akkerbouwer wil vrij en flexibel zijn. Hij wil kunnen kiezen tussen kunstmest, varkensmest, runderdrijfmest of vaste mest en zit niet te wachten op een vast contract met een melkveehouder.'

Berkhof adviseert melkveehouders om de rust te bewaren, maar niet achterover te gaan hangen. 'Zoek bijvoorbeeld extra mestopslag of meld bij transporteurs dat je mest kwijt wil.'