'Gun boeren een deal zoals die van de schippers'

Er zijn diverse overeenkomsten te benoemen tussen de crises in de binnenvaartsector aan het eind van de vorige eeuw en de huidige onvrede bij de boerenbedrijven.

Een evenredige vrachtverdeling bood de binnenvaartsector sinds de jaren dertig bestaanszekerheid met door de overheid vastgestelde minimumtarieven voor het vervoer. Maar deze verdeling kwam vanaf de jaren zeventig onder druk te staan van ontevreden verladers, een liberaler wordend Europa en diverse nationale kabinetten.

Toenmalig VVD-minister Neelie Kroes van Verkeer en Waterstaat gooide in april 1988 olie op het vuur door aan het veevoederbedrijf Granaria een vergunning voor eigen vervoer te verlenen. Daardoor mocht het bedrijf met ingehuurde bakken en personeel buiten de schippersbeurs om veevoeder vervoeren. Woedende schippers blokkeerden de Merwede bij het Zuid-Hollandse Gorinchem.

Na intensieve onderhandelingen tussen het ministerie en de actievoerders kwam het 'akkoord van Gorinchem' tot stand. Granaria leverde de vergunning in en ontving een schadeloosstelling van 9,4 miljoen gulden.

Het toerbeurtsysteem stond ook in de jaren daarna geregeld ter discussie, met als gevolg veel onrust in de sector. Bemiddelaars brachten de sector en rijksoverheid bij elkaar. Overleg- en adviescommissies bespraken maatregelen voor herstructurering.

De saneringen die hiervan het gevolg waren, werden pas ingevoerd na instemming van de sector. En ze gingen gepaard met toereikende sociale maatregelen waarvoor de regering alle financiële middelen ter beschikking stelde. De evenredige vrachtverdeling werd in 1998 definitief afgeschaft.

Europees gereguleerd

De overcapaciteit aan binnenvaartschepen werd Europees gereguleerd door het vaststellen van een oud-voor-nieuwregeling, waarbij eerst oude scheepsruimte werd ingeleverd voordat nieuwbouwschepen in de vaart kwamen. Schippers die op vrijwillige basis stopten, konden gebruikmaken van een sloopregeling met aantrekkelijke flankerende maatregelen. De opeenvolgende kabinetten Lubbers, Kok, Balkenende en Rutte bleven de gewenste aandacht verlenen aan de bedrijfstak binnenvaart.

Premier Mark Rutte zou met deze kennis en ervaring nu toch terug moeten grijpen op deze succesvolle aanpak, waarbij overleg met de sector centraal stond. De binnenvaart is door alle gegeven inzet en aandacht een uiterst succesvolle vervoersdrager geworden.

Rapport van Johan Remkes

Het kabinet-Rutte heeft de agrosector wat dat betreft al jarenlang laten stikken, zeker in contrast met het aanbod dat destijds aan de binnenvaartsector is gedaan. En het rapport van Johan Remkes verdient allesbehalve de titel bemiddeling, want het is niet in overleg met de verschillende partijen in de sector opgesteld. Mogelijke oplossingen als het Landbouwakkoord, transitiefonds en opkoopregelingen laten op zich wachten.

Laat een nieuw kabinet snel een nieuw begin maken om alle relevante partijen, inclusief natuurorganisaties, bij elkaar te brengen en op zijn minst een bemiddeling à la binnenvaart op te zetten. De veelzijdige maar getergde boerenbedrijven verdienen dezelfde aanpak.