Genoeg jong bloed staat klaar in biologische varkenssector

Ondanks dat er weinig cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn over de leeftijdsverdeling in de biologische varkenshouderij, blijkt uit het aantal bedrijven met opvolging dat er aan bioboeren geen tekort is.

Ook Stefan Regelink, verkoopmanager bij ABZ De Samenwerking, en directeur Allard Bakker van biologische vleesproducent De Groene Weg zien dat steeds meer jonge ondernemers de biologische veehouderij weten te vinden. Volgens Bakker komt biologisch vaak ter sprake bij opvolging door de jongere generatie. 'Zij willen het bedrijf regelmatig anders runnen dan hun ouders.'

Stabieler verdienmodel

Ook Regelink ziet een groep actieve jonge boeren die naar alternatieve vormen van varkenshouderij kijkt, zoals biologisch. De interesse daarvoor komt deels doordat voor een intensieve vorm van varkens houden veel kapitaal nodig is, terwijl de risico's voor de boeren groot zijn door een onzeker verdienmodel, stelt Bakker. 'In de praktijk is het verdienmodel bij biologisch stabieler dan bij gangbaar.'

Opvolgers komen volgens de directeur van De Groene Weg op het punt dat hun bedrijf onvoldoende omvang heeft voor een goed verdienmodel, zodat ze moeten investeren. Ze kunnen dan kiezen voor groei of of de biologische kant opgaan.

Duurzaam

Daarnaast is de biologische sector onder de jongere generatie vaak bekender dan bij hun ouders en vindt een deel van de opvolgers de huidige vorm van varkenshouderij niet duurzaam wat betreft de verwachting van de maatschappij.

Door opvolging komt er nieuw bloed in de varkenshouderij. Dit vraagt om nieuwe eisen aan de sector, zegt Bakker. 'Opvolgers zijn vaak hogeropgeleid dan hun ouders. Ze werken meestal meer vanuit data en analyse, terwijl hun ouders veel vanuit hun buikgevoel deden.' De betere opleiding wil niet zeggen dat het bedrijf beter wordt geleid, benadrukt hij. 'Praktijkervaring is ook belangrijk.'

Uitdaging

Volgens Bakker zit hier de uitdaging voor jongeren, want juist in de biologische sector is het van belang om goed naar dieren en hun gedrag te kijken. 'Opleidingen zijn vaak gericht op de gangbare varkenshouderij, waardoor de studenten varkens en hun gedrag in een biologische situatie onvoldoende meekrijgen.'

Wim Vugteveen, docent bij de Yuverta mbo-opleiding veehouderij met de specialisatie varkens, zegt dat biologisch in de lessen ook naar voren komt, maar minder dan gangbaar. 'De meeste studenten zijn tussen de zestien en twintig jaar en opgegroeid in de gangbare sector. Op die leeftijd willen ze vaak varkens houden zoals hun ouders dat doen.'

Breder kijken

De taak van het onderwijs is zorgen dat leerlingen breder kijken dan de thuissituatie, benadrukt Vugteveen. Ze krijgen daarom bagage mee en worden uitgedaagd om na te denken over andere concepten. Het kan zijn dat studenten nu geen interesse hebben in biologisch, maar na een aantal jaren daar toch voor kiezen. Naarmate ze ouder worden, verandert volgens hem hun droom en stellen ze zich open voor andere manieren van varkens houden.

Ook docent en studieleider Marrit van Engen bij de hbo-opleiding varkens- en pluimveehouderij van Aeres Hogeschool Dronten ziet dat de overstap naar bio vaak pas in de latere jaren na de studie komt. 'De opleiding speelt een grotere rol dan in eerste instantie lijkt', stelt ze.

Ogen openen

Daarom komen ook bij deze hbo-opleiding verschillende veehouderijsystemen aan bod om de ogen van studenten te openen. 'Ondernemerschap is het speerpunt. Daarbij hoort het inspelen op veranderingen in wetgeving, omgeving en maatschappij. Biologisch is hier onderdeel van en wordt daarom verweven in de eerste drie jaar van de opleiding', zegt Van Engen.

Ook in stages, praktijkopdrachten en in het vierde jaar in minors en het afstudeerwerkstuk kunnen studenten zich richten op biologisch.

Keuzevak

Naast de bestaande minor biologisch in het vierde jaar wil Aeres Hogeschool Dronten een keuzevak biologisch voor het tweede studiejaar ontwikkelen. 'Ieder jaar zit bij de opleiding varkens- en pluimveehouderij wel een student die thuis een biologisch varkensbedrijf heeft. Doordat de studenten met verschillende achtergronden aan de opleiding starten, kunnen ze elkaar informeren en aansteken', zegt de docent.

Hoewel het animo voor gangbaar op scholen groter lijkt dan voor biologisch, zijn er in de biologische varkenshouderij opvolgers genoeg. 'Het merendeel van de biologische varkenshouders heeft een opvolger', stelt Bakker over de varkenshouders die bij De Groene Weg zijn aangesloten.

Geen zorgen

Ook voorzitter Jeroen Neimeijer van de Vereniging voor Biologische Varkenshouders zegt dat er geen zorgen over bedrijfsopvolging worden gemaakt. 'Van een groot aantal bedrijven weet ik dat de volgende generatie aan de gang gaat of al klaarstaat.'

Regelink ervaart eveneens binnen zijn klantenkring dat er veel biologische bedrijven zijn waar jonge opvolgers het bedrijf willen overnemen. Is er toch geen opvolging, dan vinden ondernemers dat volgens hem wel jammer, maar maken ze zich hier niet veel zorgen over. 'Bij biologische bedrijven zijn er vaak voldoende alternatieven om een goede invulling aan de locatie te geven.'