'Meer aandacht en ruimte nodig voor mens in transities'

Een transitietheorie richt zich op het proces om tot een nieuwe werkelijkheid te komen, een grote systeemverandering waar iedereen aan zou moeten deelnemen. Systemen die groot en complex zijn en afhankelijkheden kennen. Chaos die nodig is om de systeemverandering door te komen.

Het was in ieder geval een interessante lezing, met humor doorspekt en een aantal voorbeelden. Over veranderingen, onderstromen, bovenstromen en de toekomst van de planeet en onze wereld. Een lezing die ook de nodige weerstand opriep bij in ieder geval een deel van de aanwezigen. Omdat het soms over woordkeuze en verandering van boeren gaat.

De laatste tijd heb ik me verdiept in transities en transitietheorieën. En niet zonder reden. Het gaat immers vrij vaak over 'de landbouwtransitie'. Een enorme verandering om landbouw verder te verduurzamen.

Natuurinclusieve landbouw, biodiversiteit, nieuwe teelten en nieuwe concepten als gemeenschapsboerderijen worden aangehaald als onderdelen die goed passen binnen de landbouwtransitie en de toekomstige landbouw. Nieuwe manieren van eten produceren en andere consumptiepatronen. En uiteraard gaat het ook om verdienvermogen dat gekoppeld is aan deze veranderingen.

Een transitie gaat echter niet alleen over producten en systemen. Over alleen goed of fout. Enorme veranderingen kosten ook veel tijd, je kunt niet in een paar jaar zulke grote veranderingen realiseren. Veranderingen roepen ook weerstand op en ook wel wantrouwen. Soms is het woord transitie zelf al genoeg voor weerstand.

Als het gaat om een landbouwtransitie is er nog iets anders aan de hand waar soms te snel overheen wordt gegaan. En dat is de identiteit als boer zijnde. Het is niet zomaar een beroep. Het is meer dan dat. Wie je bent, wat je doet en hoe je bent opgegroeid. Als onderdeel van een boerderij en familie, een plek waar al meerdere generaties wordt geboerd. Te snel en te veel in te korte tijd zonder rekening te houden met die unieke identiteit. En dat doet wat met mensen.

Wat mij betreft komt er meer ruimte in transities om vooral meer rekening te houden met een identiteit en die op waarde te schatten. Ruimte voor een dialoog, voor een goede afweging tussen verschillende belangen. Hopelijk komen we voorbij de systemen en komt er ruimte voor de leefwereld. Ruimte voor de mens in de transitie.