Brusselse bemoeizucht met stikstofaanpak stuit op felle kritiek

Sinkevicius (foto) schrijft onder meer dat het kabinet moet vasthouden aan de ingezette stikstofaanpak om te zorgen dat 'in geen enkel Natura 2000-gebied de kritische depositiewaarde nog wordt overschreden'. Met die laatste opmerking gaat de Eurocommissaris een stap verder dan het kabinet. In het regeerakkoord is opgenomen dat in 2030 74 procent van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden onder de kritische depositiewaarde moet zijn gebracht.

SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen noemt het een 'vreemde brief'. 'Zo'n brief versturen ze niet zomaar. Het doet mij denken aan een steunverklaring aan het kabinet. Het is bovendien raar om een brief te sturen met het verzoek om je aan de afspraken te houden. Het zou hetzelfde zijn als de commissie verzoekt om de verkeersregels te respecteren.'

De bemoeizucht vanuit Brussel met de Nederlandse stikstofaanpak heeft Ruissen al vaker verbaasd. Onlangs gaf Diederik Samson, de ambtelijke rechterhand van Eurocommissaris Frans Timmermans, Van der Wal het advies om meer in te zetten op onteigening van veehouders. 'Het komt op mij over als een privéadvies waarmee hij zich met kabinetsaangelegenheden bemoeit. Ook in de brief van Sinkevicius zie ik dat de Europese Commissie meer hoeder is van de eigen politieke agenda dan hoeder van het EU-verdrag, wat het zou moeten zijn.'

Geen pleidooi voor onteigening

In antwoorden op vragen van de SGP-fractie in de Tweede Kamer over het advies van Samson ontkent Van der Wal dat Timmermans kabinetschef bij een bespreking over de Nederlandse opkoopregelingen voor onteigening heeft gepleit. 'De heer Samsom heeft geen pleidooi gehouden, maar geschetst welke verschillende Europese regels rond onteigening en uitkoop van belang zijn en heeft gewezen op mogelijkheden voor hogere vergoedingen bij verplichte opkoop', schrijft de bewindsvrouw in een Kamerbrief.

Ruissen krijgt in zijn kritiek op Sinkevicius steun van zijn collega-Europarlementariër Manfred Weber, leider van de christendemocraten in het Europees Parlement. Die noemt de stikstofbrief van Sinkevicius tegenover de Telegraaf 'een blunder van jewelste'. Volgens de christendemocraat heeft niet alleen het Nederlandse stikstofbeleid bij de provinciale verkiezingen 'een gele kaart gekregen', maar ook de milieuagenda van Brussel. 'Het is duidelijk dat dit nog onvoldoende is doorgedrongen in de bureaus van Eurocommissaris Timmermans en co.'

Ook CDA-Europarlementariër Esther de Lange uit op Twitter kritiek op de brief van de Milieucommissaris. ‘De stikstofbrief van Sinkevicius is onbegrijpelijk, verkeerde boodschap op het slechtst mogelijke moment. De timing is olie op het vuur, onverantwoordelijk.’

Voor de start van een ministerberaad vrijdag erkende Van der Wal dat ze woensdag bij het lezen van de brief 'even schrok'. Het was niet de bedoeling dat de brief openbaar zou worden. Ze vindt het daarom vervelend dat de brief is gelekt en snapt dat 'veel mensen buiten ervan schrikken'.

Landbouwminister Piet Adema ging wat meer in op de inhoud van de boodschap van Sinkevicius. 'Eigenlijk zegt Brussel dat 100 procent van de gebieden onder de kritische depositiewaarde moet komen. Dat gaat nogal ergens over.'

Donderdag werd bekend dat er op het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wordt getwijfeld over het openstellen van de piekbelastersaanpak in april. Haagse bronnen laten weten dat er wordt gekeken naar de samenstelling van de nieuwe provinciebesturen waarin de BoerBurgerBeweging (BBB) waarschijnlijk een grote rol gaat krijgen. De minister heeft de provincies nodig voor de uitvoering en handhaving van de regelingen.

Vrijdag vergadert de ministerraad verder over de gevolgen van verkiezingsuitslag. Ook de stikstofaanpak is daarbij een belangrijk onderwerp. Mogelijk komt het kabinet nog met een Kamerbrief over nieuwe afspraken.

Kamerdebat over verkiezingsuitslag

Voor volgende week dinsdag staat een plenair Kamerdebat gepland met premier Mark Rutte over de verkiezingsuitslag. Daarbij zal het stikstofbeleid een van de beladen onderwerpen zijn. Van de coalitiepartijen wil alleen D66 nog vasthouden aan de afspraken in het regeerakkoord. VVD, CDA en ChristenUnie tonen een flexibeler houding.

Kamerlid Pieter Omtzigt heeft bij de voorbereiding op het debat van dinsdag vragen gesteld aan de Europese Commissie en het Kabinet. Hij wil weten hoe de brief van Sinkevicius tot stand is gekomen en vraagt daarom inzage in de communicatie van de Eurocommissaris en het ministerie die aan de brief voorafging.

Omtzigt krijgt steun van BBB-Kamerlid Caroline van der Plas. Zij vindt de timing van de brief opmerkelijk, laat zij via Twitter weten. 'Heel rare brief van Sinkevicius zo vlak voor crisisberaad kabinet. EU gaat niet over 2030 of 2035. EU ziet toe op natuurbehoud. Misschien ben ik te achterdochtig. Maar lijkt zorgvuldig gekozen opzet. En dan ook nog gelekt?'

Alex Datema,aankomend directeur Food & Agri Nederland bij Rabobank, denkt bij de brief uit Brussel aan een 1 aprilgrap.