Aardappelnotering Beurs Leeuwarden is goede indicator voor marktsituatie

'We komen er altijd uit', stelt Frank Poelman. 'Soms zijn we het snel eens over een notering, een andere keer duurt het wat langer.' Poelman is namens handelsbedrijf Landjuweel in het Groningse Oosternieland de plaatsvervanger van directeur Bram Werkman die lid is van de noteringscommissie van Beurs Leeuwarden. Beiden geven uitleg over de meerwaarde van een goede notering voor telers en handelaren.

In het afzetseizoen noteert Beurs Leeuwarden op vrijdagmiddag alle gangbare tafelaardappelen en ook gele uien. Vooral voor het tafelsegment is de prijsbepaling een belangrijke indicator. 'Wij noteren de boerenprijs voor de noordelijke provincies. Het gaat om de levering af boerderij voor verkoop aan met name verpakkers', vertelt Poelman.

Noteringscommissie

De noteringscommissie bestaat uit twee handelaren en twee telers. Voor de handel is dat naast de vertegenwoordiger van Landjuweel ook Cor Greydanus van Greydanus Aardappelgroothandel in Heerenveen. De noterende telers zijn Jack van den Eijnden uit Grijpskerk en Wiebe Goodijk uit Sexbierum. Werkman is het langstzittende lid en fungeert als voorzitter van de commissie.

De gelijke verdeling tussen handel en teelt is volgens Werkman essentieel. 'Het gaat om transparantie en de juiste marktprijs. Als handelaren brengen we gedane transacties in en de telers bellen rond met collega's om te informeren over de handel van de voorgaande week. Voldoende inbreng is belangrijk om de marktstemming te peilen. Telers kunnen hun transacties altijd melden bij een van de noteerders.'

Over de historie zegt Werkman dat de beursprijs van Leeuwarden zolang hij zich kan herinneren de basis is voor de handel in tafelaardappelen in Noord-Nederland. Zelf noteert hij al meer dan dertig jaar. 'Voorheen gebeurde dat in het FEC-gebouw in Leeuwarden. De laatste jaren zitten we bij elkaar in een restaurant van Van der Valk. We hebben geen statuten, geen leden en ook geen begroting. Het onderlinge vertrouwen van de marktpartijen kenmerkt onze manier van noteren.'

Beurs Leeuwarden noteert traditionele tafelrassen als Eigenheimer, Irene en Bildtstar. Daarnaast worden nieuwere rassen ingedeeld in de categorieën blankschillig export, kruimig of vastkokend. Poelman: 'Als er een nieuw ras bijkomt, bepalen we de categorie. In het tafelsegment is het aandeel vastkokend ten opzichte van kruimig nu ongeveer 40 om 60 procent. Maar we merken dat vastkokend geleidelijk de overhand krijgt vanwege de voorkeur van jongere consumenten.'

Stemming in de markt

De noteringen in euro's per 100 kilo hebben betrekking op verschillende maatsorteringen afhankelijk van ras en kooktype. De bandbreedte tussen hoogste en laagste prijs zegt iets over het kwaliteitsverschil binnen een categorie, legt Poelman uit. 'Naast de prijsstelling duiden we ook de stemming in de markt. Die varieert van rustig, prijshoudend tot vast en geeft de verhouding aan tussen vraag en aanbod.'

Dagprijzen zijn belangrijk voor de handel in tafelaardappelen. Vaak is er volgens Poelman wel een vaste relatie tussen teler en afnemer, maar worden er geen contracten getekend en is de prijs in principe vrij. 'Dat tekent het belang van deze notering.'

Poelman en Werkman noemen de afzet en belangstelling voor tafelaardappelen stabiel. Er is voldoende aanbod en de vraag is iets gedaald ten opzichte van de coronaperiode. 'De teelt en markt hebben volop perspectief. Het aandeel vrije handel houdt de markt interessant, in tegenstelling tot de fritesindustrie waar alles contractueel vastligt en nauwelijks nog ruimte is voor vrije kilo's', verklaart Werkman.