Egaal zaaibed en opkomst bepalen succes mechanische onkruidbestrijding

Onkruid vormt een bedreiging voor een rendabele teelt van cichorei en bieten. De hogere eisen voor driftreductie, resistentieontwikkeling in onkruiden en uitdagende groeiomstandigheden maken het gebruik van chemische onkruidbeheersing minder bedrijfszeker. Hierdoor wordt het lastiger om onkruiden in deze wortelgewassen effectief te kunnen blijven beheersen.

Doel vanuit de Europese boer-tot-bordstrategie is 53 procent reductie in 2030 van actieve stoffen in gewasbeschermingsmiddelen tegenover 2015-2017. Zo'n 80 procent van de actieve stoffen in middelen die worden toegepast bij bieten en cichorei bevindt zich in herbiciden, stelt Cosun Beet Company.

Op het Cosun Onkruid Platform (COP) worden ervaringen met mechanische onkruidbestrijding opgedaan. Het eerste COP startte in 2021 in het zuidoostelijke zandgebied De Peel en samen met resultaten uit 2022 blijkt dat mechanisch in combinatie met chemie goed kan.

'Voorwaarde bij alle maatregelen is een egaal zaaibed en een goede gewasopkomst', gaf projectleider Ad Prinse onlangs aan op de inspiratiedag toekomstgerichte onkruidbeheersing. 'De wiedeg liet een goed resultaat zien. Het is van belang om de eg aansluitend na een schoffelbewerking in te zetten en vroeg in het seizoen te beginnen.'

Cameragestuurd schoffelen

Daarnaast werd in De Peel geëxperimenteerd met cameragestuurd schoffelen. Prinse: 'Hiermee kun je nauwkeurig en op hoge snelheid ook grotere onkruiden vernietigen. Wel moeten deze machines voor echte precisie worden aangepast aan het gewasstadium. Ook is de aanschafprijs hoog en wordt onkruid in de rij niet geschoffeld.'

De rotorwieder is volgens Prinse een eenvoudig en solide apparaat met veel capaciteit. De snelheid bepaalt het resultaat. 'Het cultuurgewas blijft bij een hoge snelheid niet volledig vrij van bladbreuk.'

De onkruidtrekker ziet de projectleider meer als een noodmaatregel. Dit werktuig heeft dertig wielen die onkruid en schieters uit de grond trekken. De rubberen vingers geleiden het onkruid tussen de wielen door. 'Het werkt goed, maar het onkruid moet boven het gewas uitsteken en houtig zijn. Ook dient de grond zacht te zijn om het onkruid los te laten komen. Gevaar van deze methode is het afrafelen van het blad bovenin het onkruid. Dan werkt het juist averechts.'

Het COP is in 2022 uitgebreid naar in totaal drie locaties in Nederland. Er kwam er een bij op noordelijk dalgrond en een op zuidwestelijke klei. Over de eerste ervaringen in het zuidwesten gaf CZAV-adviseur Ruud Janssens een toelichting. 'Een egale opkomst is de basis voor een effectieve onkruidbestrijding. Start vroeg met mechanisch. Een combinatie van beperkte chemie met bodem- en contactherbiciden en mechanisch lijkt hier tot dusver de meest succesvolle strategie.'

Janssens vindt de sector te voorzichtig met inzet van mechanische technieken. 'En accepteer beperkte gewasschade door de machines.' Op de zavel/lichte kleigrond zag het resultaat van tweemaal schoffelen er netjes uit, zowel in bieten als cichorei. 'Door de camera's kun je door de goede gewasherkenning op tijd beginnen.'

De bewerking met de wiedeg in cichorei viel tegen. Janssens: 'Het gewas kwam onregelmatig op, we verloren te veel planten die later waren gekiemd en de inzet van de eg op 23 juni bleek te laat voor alleen de eg. Al denk ik wel dat in zowel cichorei als bieten een wiedeg in combinatie met een schoffel waardevol is.'

Noodmaatregel

Naast Prinse ziet ook Janssens de onkruidtrekker meer als een noodmaatregel. Deze werd gebruikt op 27 juli. 'Lostrekken van wortelonkruiden bleek lastig en het was te droog om de melkdistels er goed uit te trekken', zegt de CZAV-adviseur.

Uit ervaringen op de platforms blijkt dat het cruciaal is dat alle machines op dezelfde werk- en spoorbreedte staan. Wortelonkruiden en grassen blijven mechanisch lastig te bestrijden. Ook de timing is essentieel. De afhankelijkheid van het weer is bij mechanisch groter dan bij chemie. Verder komt naar voren dat er maximaal een 'normale' onkruiddruk moet zijn om onkruiden enkel mechanisch te kunnen beheersen.

FarmDroid-robot

Ondertussen doen Sensus, Cosun en IRS ervaring op met de robot van FarmDroid in cichorei en bieten. Deze robot van 3 meter breed kan rijgewassen autonoom zaaien en schoffelen bij een maximumcapaciteit van 5 hectare per dag. 'De robot kan tot wel 20 hectare per seizoen bijhouden', stelt IRS-onderzoeker Sjef van der Heijden.

De IRS-onderzoeker meldt dat de aanschaf van de elektrische FarmDroid richting de 90.000 euro kost. 'Als extra optie beproeven we komend seizoen spotspraying.' Overigens kan de FarmDroid zowel in als tussen de rij schoffelen. Ook is het een voordeel dat de onkruidbeheersing kan starten als het gewas nog niet of net is bovengekomen.