Milieu-impact daalt door bewuste keuzes bij gewasbescherming

Met geïntegreerd gewasbeheer, ofwel Integrated Crop Management (ICM), is een reductie van 50 procent van de milieu-impact van chemische gewasbescherming haalbaar. Dat voorzien de initiatiefnemers van de pilot 'Geïntegreerd gewasbeheer'.

Het middelengebruik in de Europese Unie (EU) moet in 2030 met 50 procent zijn afgenomen. 'Daarbij zou het moeten gaan over vermindering van de milieu-impact', zegt Bert Evenhuis, onderzoeker bij Wageningen University & Research. 'De EU stuurt sterk op reductie van volume, maar dat zegt niet dat daarmee de milieubelasting daalt.'

Duidelijk doel

Joris Roskam, manager gewasverzorging bij Agrifirm en tevens sprekend namens CZAV en Van Iperen: 'We moeten een duidelijk doel beetpakken en hierop sturen. Milieubelasting is een belangrijke parameter. Telers hebben een ondernemersgeest, kennen hun grond, weten welke kansen er zijn en worden omringd door kennis. Geef hun de ruimte om de impactreductie te realiseren en zet hen niet vast in een maatregelenpakket.' Evenhuis voegt toe: 'Zie ICM als een denkraam. Het zijn tools die je kunt gebruiken om het reductiedoel te bereiken.'

De onderzoeker voorziet dat het reductiedoel voor sommige zaken wel lastig wordt. 'Bestrijding van bladvlekkenziekte in bieten. Met het huidige middelenpakket gaan we de reductie in milieubelasting tegenover de referentieperiode niet realiseren. Dat geldt ook voor onkruidbeheersing in uien op zand.'

Drie jaar

De pilot 'Geïntegreerd gewasbeheer' startte in 2021 en loopt drie jaar. Hierbij wordt geëxperimenteerd bij een akkerbouwer op zand in Drenthe en bij een teler op klei in Zuid-Holland. In de proef wordt gebruikgemaakt van de CLM-milieumeetlat. De meetlat berekent en vergelijkt de effecten van middelen gebaseerd op vijf criteria: risico voor waterleven, bodemleven, uitspoeling naar grondwater, nuttige organismen en risico's voor de menselijke gezondheid. Als referentieperiode wordt voor de akkerbouwer op klei 2012-2018 gebruikt, voor de teler op zand 2014-2018. De meeste winst in het eerste pilotjaar 2021 is behaald in de milieubelasting op waterleven.

Het Drentse bedrijf realiseerde een reductie van 57 procent. Evenhuis: 'De belasting op oppervlaktewater wordt bepaald door drift. Deze teler had in de referentieperiode driftreductietechniek van 75 procent en investeerde in 2019, na de referentieperiode, in doppen waardoor de driftreductie toenam tot 90 procent.' De teler op klei haalde een reductie van 13 procent, maar beschikte in de referentieperiode al over driftreducerende technieken van 95 procent.

Geen opvallende verschillen

De onderzoeker meldt dat in 2022 geen opvallende verschillen in resultaten waren tegenover het jaar ervoor. 'Wel was er in 2022 meer bewustwording bij telers en hun adviseurs. Ze realiseerden zich dat er best keuzes zijn te maken tussen wel of niet inzetten van gewasbescherming en middelen die meer of minder milieu-impact hebben. Middel x kan wat betreft effectiviteit hetzelfde zijn als middel y, maar wat betreft milieubelasting beter scoren. Kies dan middel x.'

Evenhuis denkt dat de milieubelasting op oppervlaktewater technisch wordt opgelost met driftreducerende technieken. 'Voor vermindering van de impact op grondwater moet je de teeltwijze en handelingen aanpassen. Hiervoor ligt de grootste uitdaging op percelen met een laag organischestofgehalte. De reductie in milieu-impact op de bodem wordt vooral bepaald door de teler. Het beperken van de inzet van middelen door op een andere wijze te telen. De middelenkeus is daarin van grote invloed.'