Ophokken problematisch voor Duitse ganzenhouders

Het webinar werd georganiseerd door de Landwirtschaftskammer Sleeswijk Holstein. Door de andere structuur van Duitsland, met deelstaten met eigen landbouwministers en regio’s met een eigen verantwoording, is de aanpak van vogelgriep minder eenduidig geregeld dan in Nederland. Er is bijvoorbeeld geen landelijke ophokplicht en het ruimen bij een uitbraak verschilt ook per deelstaat en zelfs per regio.

Wel is het ruimen per regio uitbesteed aan een specifiek bedrijf. In de regio Steinburg, ten noorden van Groningen aan de Elbe, wordt bij het ruimen gewerkt met containers waarin de dieren met CO2 worden verdoofd en gedood, aldus de regionaal verantwoordelijke dierenarts Birte Hellerich. Bij deze methode moeten alle dieren dus telkens van bovenaf in de containers worden gebracht. Een arbeidsintensieve methode.

CO2-container niet diervriendelijk

Bovendien is de methode volgens Tapphorn niet bepaald diervriendelijk, omdat alle dieren moeten worden opgetild en van bovenaf de container ingaan. Tapphorn houdt op haar bedrijf zowel ouderdieren als ganzen voor de slacht. Ze heeft dat hele proces zelf in de hand, tot en met het slachten en de verkoop van de veren en het ganzenvlees.

Tapphorn kreeg zelf ook te maken met een uitbraak van vogelgriep. Dat was direct te merken aan de ganzen, zegt ze. De volgende dag werden ze dan ook gedood en afgevoerd. In haar regio worden de dieren in een container gedreven en daarna bedwelmd. Liever nog zou ze gebruikmaken van elektrisch verdoven, zoals ze op haar eigen bedrijf doet bij het slachten. 'Maar het is in ieder geval diervriendelijker om de ganzen in de container te drijven dan ze te moeten optillen', stelt Tapphorn.

Ophokplicht probleem voor ganzen

De ophokplicht wordt dus ook per regio afgekondigd, afhankelijk van de dreiging van vogelgriep. 'Die ophokplicht is dan voor de bedrijven met vrije uitloop een groot probleem. We hebben een stal voor de eerste vier levensweken. Daarna gaan de dieren naar de weide van 11 hectare waar ze voortdurend worden omgeweid. Als ze ouder zijn dan 4 weken kunnen ze feitelijk niet meer naar binnen. Er is niet genoeg plaats en er zijn niet genoeg drink- en voerplekken', schetst Tapphorn.

'Met ophokken zondig ik dus tegen de dierenwelzijnsregels en door niet op te hokken tegen de diergezondheidsregels. Toch heb ik maar voor dat laatste gekozen. Ik kan niet anders. We zorgen er wel voor dat wilde vogels niet naar de ganzen toekomen. Voer en water zijn buiten overdekt en in de nacht is er geen voer. Daarnaast zijn de ganzen zeer waakzaam en ze laten geen wilde vogels toe', legt de veehouder uit.

Dierenarts Hellerich en vogelgriepdeskundige Christoph Staubach van het Friedrich Loeffler Institut beamen dat ophokken bij ganzen en andere vrije-uitloopbedrijven een probleem kan zijn. Het vraagt om een individuele afweging op basis van de specifieke kenmerken van het bedrijf, stellen ze.

Zorgelijke situatie

De situatie qua vogelgriep is in Duitsland, de rest van Europa en wereldwijd zorgelijk, vindt Staubach. 'Niet alleen Duitsland kent veel uitbraken, Frankrijk is ook zwaar getroffen. Maar bijvoorbeeld ook Kosovo, waar veel kleinschalige kalkoenhouderijen zijn. Verder zijn de Verenigde Staten zwaar getroffen en komt het virus nu ook in Midden- en Zuid-Amerika voor.'

Het lijkt er volgens Staubach op dat het huidige H5N1-virustype niet uit de wilde vogels verdwijnt. 'Het is afgelopen zomer in Europa in stand gebleven in onder andere meeuwen en jan-van-genten en mogelijk gebeurt dat komende zomer weer. Gelukkig is het type dat in Europa aanwezig is veel minder zoönotisch dan het type dat in Vietnam en Indonesië al jarenlang rondgaat.'