Betaalbaarheid voedsel grootste uitdaging in EU

Aanleiding voor de studie was de Russische inval in Oekraïne waardoor de voedselketen verstoord raakte. Het rapport concludeert dat de beschikbaarheid van voedsel in Europa nu nog niet in gevaar is. Wel waarschuwt het voor de negatieve gevolgen van de klimaatverandering en de afname van onder meer de biodiversiteit voor de landbouwproductiviteit.

Volgens de rapporteurs neemt de druk op de bodemvruchtbaarheid, het klimaat, de biodiversiteit en beschikbaarheid van water verder toe als de landbouwproductie elders afneemt. Als die problemen niet snel wordt aangepakt, dan kunnen de kosten van niets doen de investeringen in vergroening van de voedselketen overtreffen.

Zomerdroogte

De schade door de combinatie van klimaatverandering en de oorlog in Oekraïne op de EU-landbouwproductie was in 2022 al zichtbaar. De uitzonderlijke zomerdroogte en hoge kunstmestprijzen leidden vorig jaar tot lagere opbrengsten. Zo zal de totale graanproductie in de EU 7,8 procent lager uitkomen dan in 2021, waarbij de maisopbrengst zelfs met 23,7 procent terugvalt.

De gewasverliezen in de EU als gevolg van de steeds vaker voorkomende droogtes worden geschat op 9 miljard euro per jaar. Spanje (1,5 miljard euro), Italië (1,4 miljard euro) en Frankrijk (1,2 miljard euro) worden het zwaarst getroffen. Al een derde van het EU-grondgebied kent gedurende het hele jaar een watertekort. Ook in de noordelijke landen Nederland, België en Duitsland zal intensief waterbeheer noodzakelijk zijn om overmatig gebruik van grondwater te voorkomen.

Lage inkomens

Omdat de EU meer dan zelfvoorzienend is in voedsel, gaan zorgen over tekorten vooral uit naar ontwikkelingslanden. Wel raken de hoge voedselprijzen EU-regio's waar de inkomens laag liggen.

Volgens de Europese Commissie bieden de Green Deal en de boer-tot-bordstrategie voldoende handvatten om de voedselproductie op een duurzame manier op peil te houden. Daarbij wijst zij op alternatieve groene middelen die naar verwachting beschikbaar zullen komen en de ontwikkeling van ziekteresistente rassen door middel van nieuwe gentechnieken. Wel roept het rapport op deze transitie te versnellen.