Avebe: 'Concurrentie van andere gewassen is nu groter dan ooit'

De Avebe-prestatieprijs voor teeltjaar 2021 komt uit op een recordhoogte van 98,56 euro per ton. Dat is een plus van 5,6 procent in de uitkering naar leden tegenover vorig jaar. Fousert realiseert zich dat de prestatieprijs door de fors opgelopen teeltkosten nog verder omhoog moet om alleen al de kosten te compenseren.

We zoeken naar markten waar aardappelzetmeel en -eiwit een onderscheidend karakter hebben

David Fousert, bestuursvoorzitter en CEO Avebe

Avebe verwacht voor teeltjaar 2022 uit te komen op een prestatieprijs van minimaal 115 euro. Dat is aanzienlijk meer dan de beoogde 93 euro uit de oorspronkelijke strategie. Het zetmeelconcern verhoogt daarom de basisprijs voor teeltjaar 2022 van 78 naar 90 euro. 'We hebben onze strategie aangepast aan de nieuwe realiteit.' Fousert presenteerde onlangs de jaarcijfers over het boekjaar 2021-2022 aan de Avebe-ledenraad.

Hoe reageerde de ledenraad op de gerealiseerde jaarcijfers?

'Als je volume en prijs in samenhang ziet, geven veel telers aan tevreden te zijn. Voor de prestatieprijs over het boekjaar 2020-2021 moeten we terugkijken naar teeltjaar 2021. De kosten zijn fors opgelopen. Zo'n grote stijging hadden wij ook niet voorzien. Het gaat de telers vooral om de doorkijk die Avebe heeft in de ontwikkeling van de prestatieprijs.

'De stappen die wij zetten, geven onze telers goede moed. Maar dat betekent niet dat dit het einde is. We sluiten onze ogen niet voor de onzekerheid en mogelijke ontwikkelingen door een recessie. De zetmeelaardappelteelt moet concurrerend genoeg blijven ten opzichte van andere gewassen.

'Fritesverwerkers schroeven de contracten op, dan moet Avebe op z'n minst in die trend meegaan. Het is uiteindelijk aan de teler om te bepalen waarom zetmeelaardappelen wel of niet in het bouwplan passen. Onze telers zien dat met de plantaardige transitie de zetmeelaardappel onderdeel is van de oplossing als het gaat om hoogwaardig, duurzaam zetmeel of eiwitingrediënten voor voedingsmiddelen.'

Betekent de plus op de prestatieprijs ook dat Avebe inzet op uitbreiding van het areaal?

'Onze strategie is gericht op het creëren van meer waarde uit het huidige grondstofvolume. Het is van belang om het grondstofniveau op peil te houden. Daarbij houden we ons vast aan het niveau van teeltjaar 2021.

'De essentie in de nieuwe strategie is dat wij volop inzetten op de transitie naar meer hoogwaardige eindproducten middels innovatie en verduurzaming. Dat willen we versneld vormgeven door zo snel mogelijk in te spelen op de uitdagingen in de nieuwe realiteit en de kansen in de markt te benutten.

'De nieuwe realiteit is de huidige tijd waarbij telers te maken hebben met flinke kostenstijgingen door de inflatie en de Oekraïne-oorlog, onzekerheid door wet- en regelgeving en concurrentie van andere gewassen die de teelt onder druk zet.'

Wat is het belang van Avebe voor hoogwaardige eindproducten?

'Avebe wil een onderscheidend vermogen hebben. Wij merken dat er een groeiende behoefte is aan hoogwaardige producten en zien daarin veel potentie. Hoogwaardige producten zijn bijvoorbeeld plantaardige vleesvervangers of duurzame ingrediënten voor lijm en verpakkingen. Het zijn producten die dierlijke, petrochemische en synthetische producten kunnen vervangen.

'We willen minder afhankelijk worden van markten met producten waar in plaats van aardappelzetmeel bijvoorbeeld ook maiszetmeel voor kan worden gebruikt. Deze transitie is noodzakelijk voor Avebe. Hierdoor staan wij als keten goed opgesteld om invulling te geven aan hoogwaardige producten.

'Wij denken dat op termijn in Nederland minder plaats is voor grootschalige productie van basisproducten. Dat kan in andere gebieden veel efficiënter. Laten wij onze producten, kennis en innovaties vooral inzetten voor hoogwaardige eindproducten.'

Wordt de wereldwijde zetmeelmarkt minder relevant voor Avebe?

'Ja, want we zoeken naar markten waar aardappelzetmeel en aardappeleiwit een onderscheidend karakter hebben. Jaarlijks fabriceren we circa 600.000 ton aan producten. Een steeds kleiner deel daarvan is natief zetmeel.

'Hoewel een deel van het natieve zetmeel al naar onderscheidende markten gaat, profiteren we wel degelijk van het feit dat tarwe- en maiszetmeel duur en schaars zijn door inflatie en de beschikbaarheid van grondstoffen. Maar er gaat ook een portie naar de papiermarkt. Daar kunnen ook alternatieven voor worden gebruikt.'

In het zetmeelgebied is in 2022 acht keer wratziekte aangetroffen. Voor Nederland een hoog aantal vondsten. Maakt u zich zorgen?

'Zeker, maar in eerste instantie heeft wratziekte een enorme impact op de getroffen bedrijven. Avebe probeert ondernemers daarin te ondersteunen door in te zetten op de ontwikkeling van meer weerbare rassen via onze dochter Averis. Die ontwikkeling moet constant doorgaan. Wij werken daarin samen met Solynta en delen onze kennis en informatie met telers over fytosanitaire maatregelen.'

Hoe kijkt u terug op uw eerste volledige kalenderjaar als bestuursvoorzitter?

'Heel positief, ondanks het behoorlijk turbulente jaar. Leden en werknemers zetten samen de schouders eronder om een gezond perspectief voor de zetmeelaardappelteelt en dus Avebe neer te zetten. Daar ben ik trots op en krijg ik veel energie van.

'Wij kunnen niet voor alle uitdagingen die op telers afkomen oplossingen bieden, maar we willen ze wel perspectief bieden. Niet alleen financieel, maar ook in de continuïteit van het akkerbouwbedrijf. Het is fijn dat we de stappen die we willen zetten ook daadwerkelijk kunnen zetten.'