Vogelgriepvirus kan via de luchtinlaat stal in komen

'Hoewel we in ons onderzoek geen vogelgriepvirus aangetroffen, adviseren we pluimveehouders wel om aanvullende maatregelen te nemen om de potentiële risico's van deze introductieroute via de luchtinlaat zoveel mogelijk te beperken', aldus WBVR-onderzoeker Armin Elbers. Meer onderzoek is nodig om de effectiviteit van verschillende maatregelen in kaart te brengen.

Op twee recent besmette bedrijven, één vleeskuikenbedrijf en één legpluimveebedrijf, is na ruiming en verschillende schoonmaak- en ontsmettingsrondes, bij achttien luchtinlaten per stal door WBVR een ventilatiekap over het inlaatventiel geplaatst. Daaraan is ook een fijngaasnet bevestigd. De ventilatie werd in werking gesteld alsof er pluimvee aanwezig was.

Met het fijngaasnet werden wilde vogelveertjes, plantmateriaal, spinrag, plastic, wol en mestmateriaal opgevangen. Daarnaast is een videocamera-monitoringsysteem geïnstalleerd door WBVR. Hiermee werd bezoek van wilde vogels in de omgeving van de stal vastgelegd.

Fijngaasnetten

De inhoud van de fijngaasnetten werd op beide pluimveebedrijven in de periode tussen januari en maart 2022 gedurende in totaal 25 dagen om de vijf dagen geoogst. De fijngaasnetten werden ook geswabd met een stofdoekje. Binnengekomen materiaal, stofdoekje en gevangen insecten werden getest op influenzavirus, campylobacter en salmonella. De insecten werden ook getest op het Schmallenberg-, West Nile- en Usutu-virus.

De onderzoekers vonden kleine hoeveelheden materiaal in de netten. Dit varieerde van kleine stukjes plant- en/of gewasmateriaal, stukjes plastic en papier, tot wol en spinnenweb. Er werden geen veertjes of uitwerpselen van wilde vogels waargenomen. Spinrag en plantaardig materiaal werden het meest waargenomen: gemiddeld ongeveer een tot twee spinnenwebben of plantaardig materiaal per luchtinlaat per vijf dagen opvangperiode.

De variatie in de hoeveelheid materiaal die door de verschillende luchtinlaten binnenkwam, was echter groot. Tijdens een incidentele storm met harde wind kunnen grote hoeveelheden materiaal via de luchtinlaten aan de windgerichte zijde in de stal terechtkomen.

Geen virus aangetroffen

Alle geteste materiaalmonsters waren negatief in de PCR-test voor influenzavirus en salmonella. De insecten zijn negatief getest op het Schmallenberg-, West Nile- en Usutu-virus. Er zijn aanwijzingen gevonden voor insleep van campylobacter via de luchtinlaat. Het gebied op korte afstand, tot 10 meter, van pluimveestallen werd regelmatig bezocht door wilde vogels als de merel, zwarte kraai, mantelmeeuw, scholekster en de wilde eend.

Het onderzoek geeft aan dat grove deeltjes en insecten, die mogelijk besmet kunnen zijn met vogelgriep of andere ziekteverwekkers, de luchtinlaten van pluimvee kunnen binnendringen met de lucht. 'Daarom is het verstandig om deze potentiële introductieroute te beperken', aldus WBVR-onderzoeker Armin Elbers.

Beperken introductieroute

Volgens Elbers is meer onderzoek echter nodig om te begrijpen hoe dit op een juiste manier kan worden uitgevoerd. 'Het gebruik van windbreekgaas kan mogelijk een bijdrage leveren aan het beperken van deze introductieroute.' Hij kent overigens een bedrijf dat enkele jaren geleden al windbreekgaas installeerde na een besmetting met vogelgriep.

'Dat bedrijf is ook nu toch weer besmet geraakt, waarbij het aannemelijk is dat dit is gebeurd via aangevoerde lucht via de luchtinlaat. Windbreekgaas is dus niet zaligmakend', geeft hij aan. Een goed alternatief vindt Elbers het gebruik van een geautomatiseerde laser. 'Daarmee maak je de omgeving rondom de pluimveestal onaantrekkelijk voor bezoekende wilde vogels.'