Focus is de kracht van hortensiaspecialist Sjaak van Schie

Na het verlaten van de snelweg A4, beweeg ik mij over de N223 en N213 verder naar het zuidelijkste puntje van het Westland. Tegenover de Maassluise hockeyvereniging aan de Schenkeldijk bevindt zich de hoofdlocatie van hortensiaspecialist Sjaak van Schie. Door de opvallende groene voorgevel zou je bijna vergeten dat hier ook nog 60.000 vierkante meter aan kas staat, die voornamelijk wordt gebruikt voor de afzet van bloeiende planten.

Naast de hoofdlocatie in het Zuid-Hollandse Maasdijk heeft het bedrijf in de buurt nog een buitenveld van 20 hectare en een locatie voor de jongplanten. In Portugal ligt ook een buitenveld van 20 hectare en 5 tot 8 hectare aan tunnels voor jongplantproducten. 'Daarmee zijn we actief in de volledige productieketen: van breeding tot bloeiend. En mogen we ons marktleider in jonggoed binnen de Europese hortensiamarkt noemen', vertelt algemeen directeur Roel van Schie en zoon van grondlegger Sjaak van Schie trots.

Honselersdijk

De wortels van de hortensiakwekerij liggen niet in Maasdijk. Op 1 april 1980 startte oprichter Sjaak van Schie met 1,2 hectare aan de Harteveldlaan in het eveneens Zuid-Hollandse Honselersdijk. Hij werkte hard, soms wel 60 uur per week bij zijn vader op de tuin en nog eens 20 uur als eigen aannemer voor kwekers. En om te sparen voor een woning direct naast zijn bedrijf, sliep Sjaak van Schie van 1980 tot 1983 op de zolder van de tuin.

De eerste twintig jaar lag de focus bij Van Schie niet op hortensia's, maar op anjers. Pionier was hij al wel. In 1985 was Sjaak van Schie namelijk een van de eersten die anjers ging kweken op steenwol. Het idee kwam van tomatenkwekers die hem aanraadden het gewoon te proberen. 'Als het voor groente werkt, waarom dan niet voor anjers?', was het motto. Het pakte goed uit. Het eerste jaar had hij tien procent meer product en geen last meer van fusarium.

Nieuw begin

Na circa zes jaar was het voor Sjaak van Schie tijd voor een nieuw begin. De locatie in Honselersdijk werd verkocht en de locatie aan de Schenkeldijk in Maasdijk werd aangekocht. Nog eens zes jaar later werd de tweede grote ommezwaai gemaakt. Er werd afscheid genomen van de anjers en gestart met de hortensia. 'De anjer liep terug in populariteit. Mijn vader heeft toen bewust de keuze gemaakt achterwaarts te integreren in de hortensiateelt', vertelt Roel van Schie. 'Dit betekent dat hij is gestart met de afkweek en vervolgens is doorgegroeid naar jonggoed, stekken en verdeling'.

De afgelopen twaalf jaar is het plan tot in detail uitgerold. En met succes, want sinds tien jaar is Sjaak van Schie de Europees marktleider in jonggoed. Inmiddels neemt Sjaak van Schie meer afstand van het bedrijf en treedt zoon Roel van Schie in zijn voetsporen. 'Net als mijn vader was ik vroeger ook al actief in de tuin. Mijn vader had altijd wel iemand nodig, het was immers best een groot bedrijf.' Dat werken deed hij veelal overdag, 's avonds dook hij vervolgens in de studieboeken om zijn hbo-studie en universitaire modules bedrijfskunde af te ronden.

Focus aanbrengen

Roel en Sjaak van Schie zijn wel twee verschillende kapiteins. 'Sjaak is van het kansen creëren, terwijl ik meer van het borgen ben. Dat is niet slecht. Twee dezelfde kapiteins op het schip werkt niet. We vullen elkaar goed aan.' Sinds mei is ook jongere broer Mike betrokken. En ook hij heeft volgens Roel van Schie weer heel andere kwaliteiten. 'We kunnen alle drie van elkaar leren en dat is wat ons specialist maakt.'
Met het motto: 'As the Hydrangea specialist we enable business to color the world we live in' maakt het bedrijf zich sterk voor een focus.

Door te kiezen voor een hoofdteelt krijgen de mensen binnen het bedrijf de kans zich echt te ontwikkelen tot specialisten. 'Kwaliteit is de basis voor groei', legt Roel van Schie uit terwijl we via de hal richting de kassen lopen. 'Doordat we allemaal specialisten aan boord hebben die goed zijn in een bepaald onderdeel van het proces, kunnen we kwaliteit garanderen.'

Tijdens de rondgang door de kassen en het magazijn groet Roel van Schie de ene na de andere medewerker bij naam. Vrijwel vlak na elke groet volgt richting mij een teken van waardering voor de desbetreffende medewerker en de kennis die hij of zij meebrengt. 'In mijn rol als algemeen directeur ben ik niet alleen bezig met de groei van het bedrijf, maar ook met de ontwikkeling van onze medewerkers. Ik vind het belangrijk dat zij plezier hebben in het werk dat ze doen en op de juiste plek zitten.'

Kanteling

Om het werk aangenamer te maken, heeft Sjaak van Schie ervoor gekozen de planten naar de mensen te brengen en van op hoogte werken de standaard te maken. Het is belangrijk om naar je personeel te luisteren, aldus Roel van Schie. 'We zijn afhankelijk van onze mensen. En personeel krijgen, is niet zo makkelijk meer als vroeger.' Vandaag de dag heeft Sjaak van Schie in Nederland zo'n 60 werknemers in vaste dienst en in het buitenland zijn dat er nog eens 70.

De algemeen directeur merkt wel dat er weer een kanteling in de arbeidsmarkt zichtbaar is. 'Dat komt doordat er partijen zijn die deze winter leeg liggen of door de hoge energiekosten helemaal moeten stoppen.' Inmiddels zijn we aanbeland in een lege kas. In eerdere jaren stonden hier tomatenplanten voor opkweek, aldus Roel van Schie. Dat die er nu niet staan, heeft ook te maken met die hoge energiekosten. 'Het is gewoonweg goedkoper om gas te verkopen, dan tomatenplanten te plaatsen.'

Maar in elke uitdaging schuilt een kans, geeft Roel van Schie tegelijkertijd aan. 'Mijn vader had in het verleden ook uitdagingen en heeft die allemaal overwonnen. Zo positief wil ik er ook mee omgaan.' De lege kas wordt daarom nu verder geautomatiseerd en binnenkort komen de hortensia's erin. 'Dat is iets eerder dan normaal. Zo verlengen we de bloeiperiode, waardoor we minder energie hoeven gebruiken.'

Energiecrisis

De energiecrisis vraagt wel veel flexibiliteit. En dat is lastig voor sierteeltproducenten. 'De cyclus van onze plant is twee jaar. Maar klanten besluiten begrijpelijkerwijs door de oorlog en energiecrisis nu om de kosten terug te schroeven. Ze nemen minder af, telen minder of kouder. Dat heeft impact op onze voorraad. Wij hebben immers al geïnvesteerd', legt Roel van Schie uit. 'Gelukkig is het voor ons mogelijk, omdat we actief zijn in de hele keten, om met de klant mee te bewegen. We schalen nu iets op in het segment bloeiend.'

Grote energiebesparende maatregelen hebben ze bij Sjaak van Schie nog niet genomen. 'Waarom niet?', vraag ik Roel van Schie terwijl we bij de warmtekrachtkoppeling (WKK) staan. 'Omdat de technologie om volledig duurzaam te telen, te nieuw is. Denk aan ledlampen. Je moet uittesten onder welk spectrum jouw gewas het beste gedijt. Met een cyclus van twee jaar betekent dit dat we pas in 2024 weten wat werkt.'

Dat betekent niet dat Sjaak van Schie er geen onderzoek naar doet. In het Research & Development Centre liggen genoeg vraagstukken op de plank. 'Maar je kan je zak met geld maar één keer uitgeven. Het moet kloppen. Er is niet veel ruimte om fouten te maken.'

Meer uitdagingen

En er zijn nog meer vraagstukken om het hoofd over te buigen. Denk aan het minderen van gewasbeschermingsmiddelen. 'Voor jouw beeldvorming', begint Roel van Schie. 'In de gewasbeschermingswet staat dat we geen cafeïne of alcohol mogen spuiten, want dat is hormoonverstorend of kankerverwekkend. Maar we mogen het wel drinken. Het is bizar hoe streng de wetgeving is.'

Maar het is wat het, geeft Roel van Schie schouderophalend aan. 'Je kan zeuren, maar je kan ook alternatieven zoeken. In onze veredelingstak zijn we daar nu druk mee.' Bij Sjaak van Schie is de veredelingscyclus acht jaar: van kruisen tot resultaat. 'Vooruitdenken is in deze tak van sport noodzakelijk. Je bent continu met de lange termijn bezig. Dat was mijn vader ook al toen hij overstapte op steenwol.'

Kennis delen

Maar het is volgens Roel van Schie wel belangrijk dat we de kennis die we opdoen in de sector ook met elkaar delen. 'Je groeit door samenwerking. We hoeven het niet allemaal alleen te doen. Dat is een uitdaging voor de jongere generatie, voor mijn generatie', beweert hij als we teruglopen naar de voorzijde van het pand. 'En de generatie onder mij moet dat voorzetten. Eigenlijk ben ik nu al bezig voor de dag dat ik niet meer nodig ben binnen het bedrijf.'

Glunderend voegt hij daaraan toe: 'Het zou toch fantastisch zijn als Sjaak van Schie over honderd jaar nog steeds bestaat. Dat als er dan wordt gesproken over hortensia's, dat men dan weet dat ze bij ons moeten zijn. Daar doe ik het voor.'