Dierenarts: 'Met vitale longen geeft vaars 525 liter meer melk'

Een vaars die als kalf longontsteking kreeg, geeft gemiddeld 525 kilo melk minder dan een dier met gezonde longen. Bij een melkprijs van 60 eurocent is dat een gederfde opbrengst van 315 euro. 'En de spreiding is groot, bij sommige vaarzen waren de longen zo beschadigd dat ze 900 kilo melk minder produceerden', aldus dierenarts Henk Kuijk van MSD Animal Health Benelux.

Kuijk verwijst naar een Amerikaans onderzoek waarbij de longen van kalveren werden onderzocht met een scanner. Zo signaleerden ze ook 'onzichtbare' longontstekingen.

Streven naar gezonde longen brengt geld op, een kalf groeit dagelijks zo'n 100 gram meer als ze geen ontstoken longen heeft. Ze groeit op tot een vitaal kalf en leeft gemiddeld 10 procent langer.

Kalveren zijn het kwetsbaarst vanaf ongeveer vier weken na de geboorte tot enkele weken na het spenen. De eerste levensweken zijn ze vaak beschermd dankzij goede biestgift, maar daarna moeten ze het zelf doen. Kuijk ervaart dat veel boeren goed bezig zijn met biestverstrekking. 'Dat is de laatste vijf jaar flink verbeterd. Heel belangrijk, want het versterkt de weerstand.'

Een groeiende groep veehouders checkt de biestkwaliteit. Zo ook veehouder Anje Grin uit het Flevolandse Biddinghuizen. Goede biest is volgens haar de basis van vitale kalveren. 'Binnen twee uur na de geboorte geven we de vaarskalveren biest met een brixwaarde van minimaal 25. Is je biestvoorziening niet in orde, dan sta je met 1-0 achter. Vitale kalveren eten meer, zijn gezonder en groeien harder.'

Volgens Kuijk is de kennis van melkveehouders over diergezondheid, en ook zeker rond jongveeopfok, de laatste decennia sterk verbeterd. 'Ik ben al 37 jaar dierenarts en ik zie dat veehouders zijn veranderd. Dat is heel verheugend. Hun opleidingsniveau is hoger en ze werken vaak met ondersteunende gezondheidsprogramma's.'

Dokter Pol

Het accent ligt veel meer op het gezond houden van dieren, zegt Kuijk beslist. 'Toen ik begon als dierenarts, was ik vooral druk met het beter maken van zieke dieren, net zoals dokter Pol doet', refereert hij aan de bekende Nederlandse dierenarts in Amerika.

Preventie is ook bij longontsteking van groot belang. Kuijk hamert daarbij op een all-in-all-outsysteem waarbij je kalveren zoveel mogelijk in vaste groepen plaatst. Op deze manier beperk je stress en infecties.

Goed stalklimaat

Een goed stalklimaat, waarbij tocht en koudeval worden vermeden, is een andere preventieve maatregel. Op melkveebedrijven signaleert Kuijk regelmatig koudeval door leklucht. 'Je kunt bijvoorbeeld een rookproef uitvoeren, dat maakt de boel meteen inzichtelijk. Vaak zie ik leklucht onder golfplaten, dat los je op met het dichtpurren van de golfjes.'

Wel dient er voldoende luchtverversing te zijn in de stal. Kuijk verwijst naar de oude bedompte stallen van vroeger waar de ammoniaklucht lang bleef hangen. 'Dat kan de slijmvliezen van kalveren irriteren. Frisse lucht is nodig om die vieze lucht te verjagen.'

Vaccinaties

Daarnaast dienen de dieren op een schone, droge en warme ondergrond te liggen. 'Ga zelf maar eens een paar uur op een nat laken slapen. Dan wordt je ook vatbaarder voor infecties', stelt Kuijk. 'Tot slot zijn er vaccinaties die het kalf beschermen tegen longontsteking.'

Nog een laatste tip van Kuijk is om jonge kalveren, zeker in moderne stallen, de eerste zes weken te voorzien van een kalverdekje. 'Zonder dekje heeft een kalf het sneller koud en ben je vooral veel voer kwijt aan het verwarmen van het dier.'