'Kabinetsbeleid moet op de schop'

Johan Remkes was geschrokken van 'de oprechte wanhoop in de ogen van redelijke mensen'. Zo heb ik dat ook ervaren als ik met boeren sprak. Dat gaf herkenning. Waar het nu op aankomt, is wat dit betekent voor het kabinetsbeleid. Eerst zien, dan geloven. Met alleen bijschaven van het beleid zijn we niet geholpen. Het moet echt anders.

Boeren kunnen alleen over hun schaduw heen springen als de overheid dat eerst doet. Ik vind daarom dat het coalitiedoel voor 2030 van tafel moet. Die is gewoon niet haalbaar. Er liggen zelfs strengere kritische depositiewaarden op de loer. Zo'n doel hoort niet in de wet. Politici die zeggen dat de EU en de Raad van State dat vereisen, verdraaien de boel. Het is een eigen keuze van coalitie en kabinet.

Beroepsverbod

Een graat in de keel is het beroepsverbod in de opkoopregelingen. Als we verder willen komen met vrijwillige opkoop, moet dat beroepsverbod van de baan. Het mag niet zo zijn dat Brussel dit dicteert. Staatssteunregels zijn vaak minder in beton gegoten dan het kabinet doet voorkomen. Het gemak waarmee stikstofruimte wordt opgekocht voor wegen wringt overigens met de moeizame inzet voor het legaliseren van PAS-knelgevallen.

Het voorstel voor zonering roept vraagtekens op. Zit de omgeving te wachten op clustering van hoogproductieve landbouw? De Haagse tekentafel heeft al voor te veel narigheid gezorgd. Het verleden leert dat het zo uit zou kunnen pakken dat hoogproductieve bedrijven geen ruimte krijgen in de hun toebedeelde gebieden, maar op slot komen te zitten in de gebieden waar ze niet meer thuishoren. Dat is geen echt perspectief.

Remkes en het kabinet zouden duidelijker moeten zijn over de beruchte kritische depositiewaarde. Niet de tekentafel moet bepalend zijn, maar de werkelijke staat van de natuur. Kijk naar de Nieuwkoopse Plassen. Het gaat steeds beter met het stikstofgevoelige veenmosrietland ondanks de berekende overschrijding van de kritische depositiewaarde.

Voldoende budget

Cruciaal is dat we snel aan de slag gaan met innovatieve emissiereductie op het boerenerf. De huidige wetgeving biedt al ruimte voor het zo nodig realtime monitoren van de ammoniakemissie. Benut dit haakje in de wetgeving. Zorg ervoor dat provincies voldoende budget en ruimte krijgen om snel te schakelen. Wat mij betreft moet Den Haag daarbij niet op de bok gaan zitten. Het werkt vertragend en doorkruist de processen die al lopen.

Er moet werk worden gemaakt van emissiemetingen bij bedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden. Twijfels over de effectiviteit van emissiearme stalvloeren hebben ertoe geleid dat emissiearme vloeren in de modellen niet meer als emissiearm worden meegenomen. Maar in de praktijk kan er nog steeds sprake zijn van emissiereductie. Bij piekbelasters kan een verkeerde inschatting nogal uitmaken voor de veronderstelde depositie.

Gebiedspuzzel

Verder vind ik het van belang dat niet meer op detailniveau wordt gerekend, zoals door Leen Hordijk is geadviseerd. Het zou bijdragen aan het makkelijker leggen van de gebiedspuzzel.

Tot slot onderstreep ik de noodzaak van 'reële en harde verdienmodellen' voor de agrarische sector. De vrijblijvendheid wat betreft een duurzaam verdienmodel staat tot nu toe in schril contrast met de stapeling van harde regelgeving.