90 procent van middelen gebruikt in slechts elf gewassen

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat in 2020 voor bijna 5 miljoen kilo werkzame stof aan gewasbeschermingsmiddelen is gebruikt. Dit is ruim 11 procent lager dan bij de vorige meting in 2016. Het Compendium voor de Leefomgeving publiceert deze week het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen per gewas.

Per hectare landbouwgewas is gemiddeld 7 kilo werkzame stof gebruikt. Het CBS heeft het middelengebruik gemeten in 42 gewassen op bijna 85 procent van het areaal cultuurgrond, dit is exclusief grasland. Uit de onderverdeling van het gebruik per gewas blijkt dat elf gewassen verantwoordelijk zijn voor het gebruik van 90 procent van de gewasbeschermingsmiddelen in 2020.

Consumptie-, poot- en zetmeelaardappelen zijn samen goed voor 44 procent van het totale gebruik. Andere teelten met een hoog percentage van het totale gebruik zijn leliebollen (12 procent), tulpen in de open grond (8 procent), suikerbieten en zaaiuien (7 procent), peren en appels (4 procent) en snijmais en wintertarwe (3 procent).

Invloed van het weer

Om per gewas de ontwikkeling van het middelengebruik in beeld te brengen, vergelijkt het CBS verschillende onderzoekjaren met elkaar. Tussen 2016 en 2020 is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen bij sommige gewassen toegenomen, maar bij de meeste afgenomen. De onderzoekers tekenen hierbij aan dat zeker bij de schimmelbestrijding en ook bij de onkruidbestrijding het weer sterk van invloed is op de gebruikscijfers.

In een analyse wordt verder per sector bekeken hoe het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zich verhoudt tot de onderzoekjaren 2012 en 2016. Hieruit blijkt voor akkerbouwgewassen onder meer dat het gebruik per hectare in pootaardappelen iets toeneemt. Meer inzet voor de insectenbestrijding is daarvan vooral de oorzaak.

Telers van consumptieaardappelen zijn minder middelen gaan gebruiken ten opzichte van 2016. Met name de halvering van het gebruik van middelen voor de schimmelbestrijding is opvallend. Bij zetmeelaardappelen is het gebruik stabiel. En in zaaiuien zijn in 2020 met name minder herbiciden en fungiciden toegepast.

Forse afname in gladiolen

Voor bloembollen geldt dat in lelies het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen sinds 2016 iets is afgenomen. Ook in tulpen is sprake van slechts een beperkte daling van het middelengebruik. Gladiolentelers realiseren wel een forse afname van het gebruik van zowel herbiciden, fungiciden als insecticiden.

Voor de overige gewassen melden de onderzoekers een afname van het middelengebruik in appels en peren en dat geldt ook voor de vruchtboomteelt. Op productievelden voor aardbeien is het gebruik vanaf 2016 zelfs gehalveerd en spruitkooltelers gebruiken vanaf 2012 geleidelijk minder gewasbeschermingsmiddelen in hun gewas.

Voor de sierteelt onder glas is met name de daling in rozen spectaculair. Het gebruik van middelen voor insectenbestrijding en schimmelbestrijding gaat vanaf 2016 met ongeveer 50 procent omlaag. Ook in chrysanten en gerbera's passen telers steeds minder middel toe, uitgedrukt in werkzame stof, voor de beheersing van schimmels en insecten.