Groningse akkerbouwer realiseert halvering middelengebruik in vijf jaar tijd

Vergeleken met het gemiddelde op veenkoloniale akkerbouwbedrijven in 2021 op basis van cijfers van Wageningen Economic Research, is het gebruik van Mulder maar liefst 55 procent lager.

Mulder vertelde onlangs tijdens een bijeenkomst op zijn bedrijf hoe hij zijn veenkoloniale bouwplan geleidelijk natuurinclusief heeft ingericht en wat dat volgens hem oplevert. Mulder bewerkt 61 hectare met 1-op-2 zetmeelaardappelen, ongeveer 10 procent suikerbieten, 30 procent wintertarwe en 10 procent zomergerst.

Naast zijn gangbare bouwplan doet Mulder op 9 hectare mee aan agrarisch natuurbeheer en heeft hij op zo'n 1,3 hectare bloemenranden ingezaaid. De akkerbouwer stelt dat zijn natuurinclusieve bedrijfsvoering in feite begon toen hij stopte met ploegen en overstapte op niet-kerende grondbewerking (nkg). In 2014 bewerkte hij de eerste percelen met een vaste tandcultivator.

'Dat heb ik geleidelijk uitgebreid naar het hele bedrijf in combinatie met het zolang mogelijk bedekt houden van de grond met mengsels voor de groenbemesting in de winterperiode. Verder ben ik vanaf die tijd extra zuinig op de bodemstructuur door zoveel mogelijk te werken met lichtere machines. Zo rooien we de suikerbieten in twee fasen.'

Deze maatregelen staan volgens de akkerbouwer in het teken van een betere bodemkwaliteit. Om ook te besparen op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en stikstofkunstmest is Mulder de afgelopen jaren consequenter biostimulanten, mycorrhiza's, bladmeststoffen en plantaardige meststoffen gaan toepassen en gebruikt hij vooral vaste mest.

'Natuurinclusief heeft zowel betrekking op de ecologie in de grond als boven de grond', legt Mulder uit. 'In de grond werk ik aan de plant- en bodemweerbaarheid en boven de grond probeer ik nuttige insecten te sparen om plagen in toom te houden.' De akkerbouwer heeft leren werken met plantversterkers op basis van chitine en Chelator (fulvine en humine). Mycorrhiza's past hij vooral toe bij het zaaien van de granen en groenbemesters. Ook gebruikt hij een bacteriepreparaat in zetmeelaardappelen en suikerbieten om de opname van stikstof uit de lucht te bevorderen.

Voldoende nuttige insecten

De winst voor wat betreft milieubelasting bereikt Mulder met besparing op fungicidebespuitingen in alle gewassen. Ook lukt het hem dankzij de bedekte bodem beter om de onkruiddruk laag te houden. 'Ik ben het meest trots dat ik geen bladluizen meer hoef te bestrijden vanwege de aanwezigheid van voldoende nuttige insecten.'

Door maatregelen om de mineralenopname te stimuleren en het organischestofgehalte in zijn bodem te verbeteren, gebruikt Mulder structureel minder kunstmest. 'Ten opzichte van 2008 is het gebruik van stikstof uit kunstmest nu 54 procent lager. De totale stikstofbehoefte van mijn gewassen is in diezelfde periode met 6 procent afgenomen.'

Over de teeltresultaten van zijn gewassen is de ondernemer tevreden, al geeft hij toe dat zijn natuurinclusieve experimenten ook weleens ten koste gaan van de opbrengsten. 'Dit jaar heb ik 10 ton tarwe van het land gehaald en dat is niet slecht met 20 procent minder stikstof. Mijn suikerbieten hebben droogteschade, maar daar hebben mijn buren nu ook last van.'

Als Mulder de uitgaven van zijn maatregelen op een rij zet, blijkt dat een natuurinclusief bouwplan hem op jaarbasis 15.000 euro meer kost. Daar staat een besparing op het middelengebruik tegenover van 8.000 euro. 'Per saldo ben ik dus 7.000 euro meer kwijt. Dat is 117 euro per hectare en voor compensatie moeten de geldelijke opbrengsten met 3 procent omhoog. Het is de vraag of dat realistisch is. Maar voor mij is wel zeker dat de akkernatuur profiteert van dit natuurinclusieve bouwplan.'

Akkervogels en loopkevers

Ecoloog Raymond Klaassen van de Rijksuniversiteit Groningen bevestigt die laatste bewering. Hij deed waarnemingen aan akkervogels en bodeminsecten op het bedrijf van Mulder. Zijn conclusie is dat vooral het aantal soorten van deze organismen groter is dan op vergelijkbare bedrijven.

Klaassen: 'We zien dat de aanleg van bijvoorbeeld struwelen akkervogels als geelgorzen en grasmussen aantrekt. Wat bodeminsecten betreft kijken we vooral naar loopkevers. Het blijkt dat akkerranden en gebruik van vaste mest meer variatie geven in de keverpopulaties. Daarmee kun je zeker stellen dat natuurinclusieve akkerbouw een positief effect heeft op de biodiversiteit.'