RUG-team wint goud met gemodificeerde longbacterie tegen vogelgriep

Dit team bedacht een nieuwe manier om vogels te beschermen tegen vogelgriep. Dat kan door een bacterie genetisch te manipuleren die van nature aanwezig is in de longen van pluimvee. Naast het winnen van een gouden medaille behoorde de Groningse afvaardiging ook tot de genomineerden voor de 'safety and security award'.

In het winnende project werd gewerkt met nanobodies, kleine fragmenten van antilichamen. Die worden door het afweersysteem geproduceerd en binden zich aan ziekteverwekkers. Dat zijn zelf zeer grote eiwitten. Het deel dat bindt, de nanobodie, is veel kleiner.

Eenvoudig aan te passen

'We zochten naar een nieuwe strategie om gevogelte te beschermen tegen vogelgriep', geeft teamlid Mink Sieders aan. 'Eerst dachten we aan een eetbaar vaccin, bijvoorbeeld via aangepaste sla. Toen ontdekte een teamlid de nanobodies. De genetische code voor deze kleine eiwitten is relatief eenvoudig aan te passen. Deze wilden we in een bacterie plaatsen die van nature in vogellongen voorkomt.'

Het team vond bij een ander onderzoek een genetisch construct van een nanobodie die een ziekteverwekkende vorm van influenza kan neutraliseren. Ze plaatste deze in een Lactobacillus reuteri-bacterie, een nuttige bacterie voor het pluimvee. 'We wilden deze direct in de longen zien te krijgen, waar de bacterie dan nanobodies kan maken en uitscheiden. Ons idee is dat de nanobodies zich binden aan het vogelgriepvirus en dit al in de longen neutraliseren', licht teamlid Bindert Algra toe.

Standaard vernevelaar

Nu moet nog worden aangetoond dat de nanobodies zich ook daadwerkelijk binden aan het vogelgriepvirus. Dat kan door een oplossing met de aangepaste bacterie te verspreiden in een pluimveestal met behulp van een standaard vernevelaar. Wanneer vogels de aerosolen inademen, komen de aangepaste bacteriën in hun longen terecht, waar ze nanobodies uitscheiden.

'Onze strategie kan een reguliere vaccinatiecampagne ondersteunen en extra bescherming van de longen bieden', weet Algra. 'Als de gemanipuleerde bacteriën goed gedijen in de longen, zullen ze de nanobodies blijven uitscheiden. Dat lijkt al op een echte vaccinatie.'