Evert Hendrikx: 'Intrinsieke waarde van varken wordt leidend'

'Ja, waar staan we?' klinkt retorisch het antwoord van Evert Hendrikx. Hij maakt nu tien maanden deel uit van het bestuur van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) en zijn portefeuille is Diergezondheid, Dierenwelzijn en Internationaal. Onderwerpen waarover veel is te doen. Vooral ook in Europa. Complexe dossiers. Complexer nog dan Hendrikx vooraf had ingeschat. 'Ik heb geen glazen bol, maar weet wel dat de discussies daar grote veranderingen met zich mee gaan brengen.'

Discussies worden bepaald door de onderliggende vraag en vaak zit daarin negatief sentiment

Evert Hendrikx, bestuurder Producenten Organisatie Varkenshouderij

Kunt u dat toelichten?

'Er speelt veel in Europa en dus ook in Nederland: het kringloopdenken, de energietransitie en de verdere invulling van de Wet dieren. Het houden van bijvoorbeeld varkens met ongecoupeerde staarten valt daar ook onder.

'We krijgen soms maar lastig grip op de discussies die er zijn. De richting van de discussies wordt namelijk bepaald door de vraag die eraan ten grondslag ligt. Vaak zit er in die vraag een negatief sentiment. Van een integrale benadering van een onderwerp is geen sprake door de druk die maatschappelijke organisaties uitoefenen en de vegalobby.'

Kunt u een voorbeeld geven?

'Op verzoek van de Europese Commissie bracht de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid Efsa onlangs een rapport uit met de zestien belangrijkste welzijnskwesties die in de varkenshouderij in het geding zouden zijn.

'Het gaat dan onder andere over zaken zoals het beperken van de bewegingsvrijheid, onvoldoende rust, groepsstress, separatiestress, de onmogelijkheid om exploratie- en zoekgedrag uit te oefenen, nest- en moedergedrag en bijvoorbeeld beschadigingen van weke delen en de huid.

'Bij die welzijnskwesties wordt puur vanuit het dier geredeneerd. In doen en denken is dat nu actueel. Maar met het houden van dieren acteer je in een complexe omgeving. Daar spelen nog veel meer zaken. Denk aan bijvoorbeeld klimaat, geur en milieu en die moeten ook worden geborgd. In alle discussies merk je dat we in een populistische tijd leven – ook politiek gezien – en de nuance naar de achtergrond is verschoven.'

Samenvattend?

'De algemene teneur in Europa is extensivering en de intrinsieke waarde van het varken wordt leidend.'

Hoe ziet u uw rol daarbij?

'Europa wil veel, snel en houdt geen rekening met de integraliteit van onderwerpen en dat gaat niet. Onze rol als belangenbehartiger is bij de transitie de integraliteit onder de aandacht te brengen en te zorgen voor economisch perspectief. Door bijvoorbeeld ondernemers te faciliteren, zodat zij kunnen versnellen. Of door ervoor te zorgen dat er voldoende tijd is om zich aan te passen, maar ook wordt uitbetaald.

'Voorwaarde is dat de richting van de transitie eindelijk eens helder wordt. Voor ondernemers duurt de onzekerheid te lang.'

Samen met Copa-Cogeca schreef de POV een strategiedocument hoe een toekomstbestendige varkenshouderij er in Europa eruit zou kunnen zien. Wat is de status van dat document?

'De basis voor dat document ligt er, maar het is nog niet afgerond. Discussie is er binnen de Pig Meat Production Group onder andere nog over wat is de zelfvoorzieningsgraad van Europa en wat voor plus hoort daarbij, hoe voorkom je dat de productie in de toekomst groeit en hoe pas je circulariteit en de productie van eigen grondstoffen in?

'Varkenshouders in Europa zijn doordrongen van het gezamenlijk belang. Europa trekt de eisen op, zodat de EU toegroeit naar een gelijk speelveld voor iedereen.'

Waar zit uw zorg?

'We moeten oppassen dat we niet door de tijd worden ingehaald. De discussie over vrijloopkraamhokken bijvoorbeeld wordt nu doorkruist door het breed gesteunde Europese burgerinitiatief voor een kooiverbod.

'Duitsland heeft voor vrijloopkraamhokken 2035 als einddatum gesteld. In Denemarken wordt de ontwikkeling daarnaartoe aangejaagd met subsidie. Voor Nederland is de export van biggen belangrijk. Wij willen onze markten blijven voorzien, dus moet ook hier iets gebeuren.

'In de discussies over vrijloopkraamhokken gaat het dan over meerkosten en ruimtelijke ordening. De Nederlandse varkenshouderij heeft nooit stilgestaan; altijd meebewogen met het tij, maar wel op een positieve, verantwoorde manier.'

Een ander facet uit het strategiedocument is het houden van intacte beren.

'Alle inspanningen ten spijt blijft dat een lastig dossier, want de afzet van berenvlees wil maar niet op gang komen. Varkenshouders willen wel. Beren houden lukt hen goed. Niet castreren betekent niet ingrijpen in de integriteit van het dier, beren gaan efficiënter om met hun voer en zij produceren minder mest.

'Beren houden past bij de Green Deal en de ambitie van Europa om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dat spreekt mensen aan. De POV hoopt dat daardoor de markt voor berenvlees toch eens in beweging komt.'

En de krulstaarten?

'Tja, daar wordt met wisselend succes hard aan gewerkt. Stoppen met couperen is een moeilijke case. Dat geldt niet alleen in Nederland, maar in de meeste landen in de EU. Over de einddatum is in Europa veel discussie. Feit is dat routinematig couperen bij wet al langer verboden is. Stoppen en dierenwelzijn geborgd houden is niet simpel, maar als sector zetten we stappen. De varkenshouderij zit niet stil.'