Sla op water geeft nul emissie en is hygiënisch

'Daarbij geeft het nul uitspoeling van middelen en meststoffen, is het hygiënisch en is de kwaliteit en opbrengst van sla op water jaarrond goed', weet Frans Gubbels van Enza Zaden. Dat meldde hij deze week bij de Summer Field Days van de zaadfirma in het Noord-Hollandse Enkhuizen.

Volgens de teeltspecialist is de hydroponic slateelt een flexibele manier van telen die wereldwijd interessant kan zijn, vooral waar goed water of teeltgrond schaars is. 'Het water in de goten circuleert tijdens de teelt constant, wordt gezuiverd en het gewas neemt door de fijne wortels voedingsstoffen als stikstof vrijwel volledig op. Dat maakt het een milieuvriendelijke teelt.'

De teelt vindt plaats op goten of op drijvende platen op water. Dat gebeurt onder gecontroleerde omstandigheden in een kas, waarbij het energie vraagt voor het kunstlicht en het verwarmen. Door de energiecrisis staat de groei van de teelt 'on hold', meldt Gubbels. Sla op water heeft de afgelopen jaren een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Waar tien jaar geleden het areaal in de Benelux 20 hectare besloeg, zit het areaal vandaag de dag rond 60 hectare.

Gubbels: 'De belichting en verwarming is normaal gesproken juist de plus van de hydroponics. De groeitijd van sla op water is van september tot maart en is een stuk sneller dan sla van de koude grond uit de kas. Sla op water rendeert dus vooral in de donkere tijd van het jaar.'

Hogere bezettingsgraad

Bovendien is door de hogere bezettingsgraad de productie per vierkante meter meer dan sla van de koude grond. Enza veredelt rassen die specifiek geschikt zijn voor de hydroteelt. Daarbij selecteert de zaadfirma vooral op rassen die niet gevoelig zijn voor ziekten of fysiologische afwijkingen als rand.

'Omdat het klimaat stuurbaar is, kun je zorgen voor een betere luchtdroging', licht de teeltspecialist toe. 'De ziektedruk blijft daardoor beperkt.' Overigens wil dat niet zeggen dat de teelt van sla op water altijd probleemloos verloopt. 'Je mist het natuurlijk evenwicht in het voedingswater. Goed en zuiver water is van belang om wortelproblemen te voorkomen.'

In de praktijk wordt het voedingswater belucht en daarnaast gezuiverd met waterstofperoxide. Een vitaal wortelstelsel is volgens Gubbels belangrijk om stressproblemen tegen te gaan, bijvoorbeeld tijdens extreme hitteperioden.

Andere maatregelen tegen stress zijn het broezen van water over het gewas, het sluiten van de energieschermen tegen zoninstraling en het aanbrengen van een krijtlaag op het kasdek. Bij de laatste twee ingrepen laat het glas nog steeds voldoende licht binnen.

Regenwater meest geschikt

Gubbels zegt dat regenwater het meest geschikt is voor hydroponics. 'Dat is gemakkelijk op te vangen van het kasdek en kan worden opgeslagen in een bassin. Grondwater bevat te veel natrium, daar kan sla niet goed tegen', weet hij. De optimale watertemperatuur ligt tussen 18 en 20 graden. Voor hydroponics is overigens aanzienlijk minder water nodig dan in de traditionele slateelt.

Verder is het bij sla op water van belang om het calciumgehalte op peil te houden, waardoor de calciumopname goed blijft. Bij gebrek aan calcium kan rand ontstaan. Dit fysiologische verschijnsel komt vaak tot uiting als kleine, verdroogde bruine plekjes op de rand van jonge slabladeren. Het kan voor de afnemer een reden zijn om de sla af te keuren.

'De herkomst van rand is complex', weet Gubbels. 'Mogelijk heeft het gewas te weinig calcium opgenomen. Maar ook te veel of juist te weinig verdamping kan een oorzaak zijn. Verder kan deze fysiologische afwijking aan het licht komen bij telkens wisselende omstandigheden.'

Flinke investering

De grootste uitdaging van hydroponics ten opzichte van slateelt in de koude grond is de flinke investering. 'Het is kapitaalintensief, maar op termijn kan het ook een hoop kosten besparen', legt Gubbels uit. 'Het gebrek aan personeel is een probleem in de groenteteelt. Sla op water is meer geautomatiseerd en dat vraagt een stuk minder handjes.'

De teeltadviseur geeft aan dat er vanuit afnemers meer vraag komt naar hydroponic sla. De leveringszekerheid is hoger en de krop is langer houdbaar in de winkel, omdat het op een kluit staat. Als voorbeeld laat Gubbels de Triomix-sla zien, waarvan de samenstelling bestaat uit Lollo Biona, Lollo Rossa en rode eikenbladsla. 'De hydroponic teelt biedt de mogelijkheid om veel soorten op verschillende manieren aan te bieden. Ook kropsla, jong geoogste sla en kruiden is mogelijk.'