Timmermans: 'Afgeroomde gaswinst naar kunstmest en glastuinbouw'

De Europese Commissie zegt dat de regeringen van de EU-landen in grote lijnen zelf mogen uitmaken hoeveel ze uittrekken voor steun aan huishoudens of aan het midden- en kleinbedrijf. Om die gerichte steun aan grote gasgebruikers mogelijk te maken, gaan de Europese regels voor Mededinging en Concurrentie op de helling.

Brussel zegt dat ongewone tijden vragen om ongewone oplossingen. De laatste tijd hebben de meeste kunstmestfabrieken hun productie al vrijwel stilgelegd en ook steeds meer ondernemers in de Nederlandse glastuinbouw krimpen vanwege de extreem hoge gasprijzen in.

Klimaatcommissaris Frans Timmermans en Energiecommissaris Kadrie Simson maakten woensdag in Straatsburg hun voorstel voor een EU-energie-noodpakket bekend. Dat komt er op neer dat alle EU-landen de overwinsten van hun energiebedrijven moeten herverdelen. Ook moeten de EU-burgers minstens 5 procent energie gaan besparen. Daarnaast gaat de EU het omschakelen naar duurzame energie (meer zonne- en windenergie) versnellen.

Snelheid

De energieministers buigen zich op 30 september over de plannen. Als de EU-landen instemmen, kan snel worden gestart, zegt Timmermans. 'Het is eenvoudig. Je gaat naar een bedrijf, je vraagt naar de boeken, je bekijkt de winsten. Als staat kun je het bedrag zo nodig voorschieten.'

Het geld moet vervolgens worden uitgekeerd aan huishoudens en bedrijven ter compensatie van de hoge energienota's. 'Het is te doen en het kan snel. Ik ben niet voor een staatsgeleide economie, maar de staat moet nu optreden.'

Hernieuwbare energie

Vicepresident Timmermans wees er in een persgesprek met Nederlandse verslaggevers in de wandelgangen in Straatsburg op dat Nederlanders met het bezuinigen op hun stroom- en gasgebruik in de EU al behoorlijk voorop lopen. Het Europees Parlement steunt het voorstel om het gebruik van hernieuwbare energie te versnellen en het energieverbruik te verminderen.

Een meerderheid van het parlement stemde woensdag ervoor om het gebruik van duurzame energiebronnen te verhogen. In 2030 moet 45 procent van het totale verbruik hernieuwbaar zijn. De vervoersbranche moet met hulp van innovatie 16 procent minder broeikasgassen uitstoten. In de industrie moet het duurzaam energiegebruik ook jaarlijks stijgen.

Er is de laatste tijd veel debat geweest over het kappen van bomen voor zogenoemde biomassa, dat zorgt voor ontbossing. Europarlementariërs hebben daarom amendementen aangenomen om de meeste houtachtige biomassabrandstoffen stapsgewijs niet meer mee te tellen als hernieuwbare energie.

Jetten zet in op besparing

Het kabinet is ingenomen met de voorstellen van de Europese Commissie om wat te doen aan de hoge energieprijzen. Maar de aandacht moet vooral uitgaan naar het verlagen van het energieverbruik, vindt energieminister Rob Jetten.

Nederland, Europees koploper in het verlagen van het energieverbruik, 'zet vooral in' op die energiebesparing. Daarmee 'pakken we het probleem bij de bron aan en kunnen we de grootste impact maken'. Maar het kabinet kan zich 'goed vinden in het merendeel van de plannen', zegt Jetten.