Risico van bodemplagen neemt toe door minder middelen

'Voor een geïntegreerde benadering van bodemplagen is meer kennis nodig van de perceelssituatie, de werking van maatregelen, de biologie en het gedrag van bodemplagen', zegt Hilfred Huiting van Wageningen University & Research (WUR). Onlangs sprak hij hierover op de Aardappeldemodag in het Zuid-Hollandse Westmaas. 'Het schadebeeld van ritnaalden, aardrupsen en slakken lijkt op elkaar. Dat is lastig.'

Vooral problemen met ritnaalden nemen toe. Deze larven van kevers uit de familie kniptorren komen op alle gronden voor. Engerlingen richten schade aan op zandgronden, slakken op klei- en lössgronden en aardrupsen komen sporadisch voor.

Levenscyclus

'Ritnaalden hebben een levenscyclus van drie tot vijf jaar waarvan de populatie snel kan vermeerderen', zegt Huiting. Volgens de onderzoeker is de eiafzet van de plaag op akkerbouwgrond minder dan op grasland, maar kunnen ze toch ook uitbreiden in akkerbouwrotaties.

De adulten overwinteren en leven zo'n tien maanden. De eiafzet vind plaats vanaf eind mei tot half juli in vooral grasland en andere grasachtigen. Larven overleven in grasland beter dan in bouwland en zitten vooral in de bovenste 12 centimeter van de bodem. In bouwland verkeren ritnaalden op grotere diepten omdat de bodemomstandigheden meer variëren. Als ze na enkele jaren volgroeid zijn, begint half juli de verpopping tot aan september.

Knollen ingraven

Voor de signalering van ritnaalden is het advies om in het voorjaar knollen in te graven en op die manier te kijken of ze in de bodem aanwezig zijn. Knelpunt daarbij is dat het poten vaak al start als de grond nog te koud is voor ritnaaldenactiviteit. Daarom is het volgens Huiting van belang beter te letten op andere symptomen in de voorvruchten.

De WUR-onderzoeker geeft enkele handvatten voor de beheersing van ritnaalden. 'Hoge organischestofgehaltes stimuleren ritnaalden. Bij percentages vanaf 5 procent lijkt de plaag beter te overleven. Als grasland de voorvrucht is, geeft later scheuren in het voorjaar minder schade. De verterende graszode biedt alternatief voedsel aan.'

Grondbewerking

Goed getimede grondbewerking reduceert volgens Huiting sowieso de populatie. 'Het gaat om de trefkans. Hoe intensiever, hoe effectiever. Het effect is vooral groter bij drogend weer.' Beregening zou helpen om de schade te beperken, maar daarover zijn de ervaringen wisselend.

Ook zijn berichten over de invloed van de zwaarte van de grond en het pH-gehalte niet eenduidig. Uit proeven van dit jaar moet blijken of inundatie een populatiereductie kan geven. Het effect van anaerobe bodemontsmetting is onduidelijk. Vroeger oogsten helpt om aantasting te beperken. Een beschut perceel kan een aanwezige populatie beter vasthouden en ritnaalden hebben een voorkeur voor percelen met de helling op het zuiden.